Προτάσεις για την αναδιοργάνωση των ΤΘ, Μέρος Α’

Γράφει ο Αρματιστής

(Ταξίαρχος ε.α. Βασίλειος Λουμιώτης)

Στις 12/12/2013 αναρτήθηκε στον ιστότοπο defencepoint.gr ένα ενδιαφέρον άρθρο με τίτλο «Αναδιοργάνωση των ισραηλινών επιλαρχιών & Ελληνικός Στρατός» που αφορούσε τη νέα δομή των Ταγμάτων αρμάτων (Επιλαρχιών) του Ισραηλινού Στρατού, τα οποία πέρα των μέχρι σήμερα 3 Λόχων αρμάτων (Ιλών), θα περιλαμβάνουν πλέον και ένα Μ/Κ Λόχο Πεζικού.

Το αναφερόμενο άρθρο αποτέλεσε την αφορμή για το παρόν κείμενο, με το οποίο θα επιχειρήσω να συνεισφέρω  κάποιες σκέψεις μου αναφορικά με τη δομή των σχηματισμών και των μονάδων των Ελληνικών Τεθωρακισμένων. Αρχικά όμως θα ήθελα να παραθέσω ορισμένα στοιχεία για τον Ισραηλινό στρατό και κάποια γενικά σχόλια επί του άρθρου.

Ενδιαφέροντα στοιχεία για τον Ισραηλινό στρατό

Ο Ισραηλινός στρατός λόγω της μεγάλης πολεμικής εμπειρίας που απέκτησε από τη συνεχή εμπλοκή του σε πολλούς και σημαντικούς πολέμους, οργανώθηκε και αναπτύχθηκε κατά ένα ιδιαίτερο, ξεχωριστό και εξαιρετικό τρόπο που θα μπορούσε να αποτελέσει – σε πολλά – παράδειγμα αναφοράς για τη χώρα μας και το στρατό μας, ειδικά στα ζητήματα της θητείας, της στράτευσης των γυναικών, της επάνδρωσης του στρατού, της οργάνωσης και σύνθεσης των σχηματισμών και των μονάδων και ειδικότερα των τεθωρακισμένων, της οργάνωσης της επιστράτευσης και της κινητοποίησης των εφεδρειών, του συστήματος παραγωγής των στελεχών, της εκπαίδευσης του προσωπικού, της συλλογής πληροφοριών, του ηλεκτρονικού πολέμου, αλλά και πολλών άλλων, μεταξύ των οποίων ξεχωρίζει ως κορυφαίο, η μεγάλη προστασία που αποδίδει στην προστασία της ζωής του προσωπικού κατά τη συμμετοχή του στις πολεμικές επιχειρήσεις. Ένα ζήτημα στο οποίο ο Ελληνικός Στρατός υστερεί κατά τρόπο επιεικώς απαράδεκτο, για να μη πω κάτι βαρύτερο. Ξεχωρίζω κάποια ζητήματα που κατά την άποψή μου είναι άξια ιδιαίτερης προσοχής και μελέτης, ορισμένα εκ των οποίων σχετίζονται και με το θέμα του παρόντος κειμένου.

 Ο Ισραηλινός στρατός: 

• Δημιουργήθηκε ως ένας στρατός πολιτοφυλάκων που στηριζόταν κυρίως στην οργάνωση «Χαγκάνα» και εξελίχθηκε σε τακτικό στρατό κατά τη διάρκεια των αιματηρών μαχών του πολέμου της ανεξαρτησίας  του κράτους του Ισραήλ (1948 – 1949). Το κύριο βάρος των μαχών εκείνου του πολέμου το επωμίστηκαν δυνάμεις επιπέδου τάγματος και λόχου, που διοικούνταν από πολύ νεαρούς αξιωματικούς οι οποίοι στη συνέχεια αποτέλεσαν την ηγεσία του Ισραηλινού στρατού μέχρι και το 1982. Το πρότυπο ηγεσίας, το προσωπικό παράδειγμα και η αυτοθυσία που θα χαρακτήριζαν στη συνέχεια τους Ισραηλινούς αξιωματικούς και υπαξιωματικούς, θεμελιώθηκαν στον πόλεμο της ανεξαρτησίας. Ο Ισραηλινός στρατός στελεχώθηκε στα πρώτα του βήματα  κυρίως από πολίτες που υπερασπίστηκαν τον Εβραϊκό πληθυσμό στις πόλεις, στα χωριά και τα αγροκτήματα της Παλαιστίνης. Το πρότυπο αυτό συνεχίζει να εφαρμόζεται μέχρι σήμερα, με αποτέλεσμα ο Ισραηλινός στρατός να αποτελεί ένα στρατό πολιτών που, σε πείσμα όλων των οπαδών των επαγγελματικών στρατών, χρησιμοποιεί για την επάνδρωση του συνόλου του αμυντικού του μηχανισμού, ακόμη και για τις πλέον κρίσιμες και απαιτητικές ειδικότητες, την υποχρεωτική θητεία ανδρών και γυναικών οι οποίοι καλούνται για κατάταξη [χωρίς αναβολές και άλλες φιοριτούρες] στην ηλικία των 18 ετών και  υπηρετούν οι μεν άνδρες 3 χρόνια, οι δε γυναίκες 2.

• Συνεχίζει να διατηρεί πολλές και βαριές δυνάμεις και μέσα για τη διεξαγωγή πολεμικών επιχειρήσεων μεγάλης έντασης, μακράς διάρκειας και σε πολλά μέτωπα. Παρ’ όλο που, όπως αναφέρεται στο παραπάνω άρθρο, θα διαλύσει 6 ΤΘ Ταξιαρχίες, θα συνεχίσει να διατηρεί ενεργές ή σε εφεδρεία περίπου 20 ακόμη.

• Διαθέτει ένα αποτελεσματικό σύστημα επιστρατεύσεως που επιτρέπει τη ταχύτατη κινητοποίηση των πολλών εφεδρικών του δυνάμεων. Με στοιχεία από ανοικτές πηγές, φαίνεται να διαθέτει συνολικά 10 ΤΘ μεραρχίες, 1 Μ/Κ Μεραρχία, 3 Μεραρχίες ΠΖ και 1 Μεραρχία αλεξιπτωτιστών. Με ένα χοντρικό υπολογισμό θα μπορούσαμε να υπολογίσουμε περίπου 25-30 ΤΘ Ταξιαρχίες, 8-15 Μ/Κ Ταξιαρχίες, 12 Ταξιαρχίες ΠΖ και 3 Ταξιαρχίες Αλεξιπτωτιστών.

Οργανόγραμμα της Βόρειας Διοίκησης του Ισραηλινού Στρατού

• Εξοπλίζεται κατά βάση με μέσα και υλικά υψηλής τεχνολογίας που παράγονται από Ισραηλινές βιομηχανίες, όπως άρματα, ΤΟΜΠ, πυροβόλα, τυφέκια, πυρομαχικά και κυρίως μέσα επικοινωνιών, ΗΠ κ.α.. Διαμάντια της πολεμικής βιομηχανίας του Ισραήλ θεωρούνται το άρμα μάχης Merkava MK4 και το ΤΟΜΠ Namer. Το Ισραήλ είναι πρωτοπόρο στη παραγωγή και χρησιμοποίηση μη επανδρωμένων αεροχημάτων (ΜΕΑ).

• Αποδίδει τεράστια σημασία στα ζητήματα της προστασίας του προσωπικού του κατά τη διεξαγωγή των πολεμικών επιχειρήσεων και για το σκοπό αυτό έχει αναπτύξει ιδιαιτέρως αποτελεσματικά συστήματα για την ατομική προστασία του προσωπικού και τη θωράκιση των αρμάτων και των τεθωρακισμένων οχημάτων που χρησιμοποιεί.

• Σε πείσμα όλων των απανταχού υποστηρικτών των Τεθωρακισμένων Οχημάτων Μάχης (ΤΟΜΑ), συνεχίζει να χρησιμοποιεί μόνο ΤΟΜΠ, το σύνολο των οποίων διακρίνεται από την ισχυρή θωράκιση που διαθέτουν. Στο τομέα αυτό, έχει τοποθετήσει πρόσθετη θωράκιση στα ΤΟΜΠ Μ113 – τα οποία  χρησιμοποιεί σε μεγάλους αριθμούς – έχει μετασκευάσει παλαιά άρματα [δικά του και λάφυρα των πολέμων του] σε ΤΟΜΠ με ισχυρή θωράκιση και κατασκευάζει και χρησιμοποιεί το ΤΟΜΠ Namer, τα χαρακτηριστικά του οποίου θα έπρεπε να αποτελέσουν σημείο αναφοράς και παράδειγμα για τον Ελληνικό Στρατό και ειδικά για το όπλο του Πεζικού, σχετικά με το ζήτημα της προστασίας των μαχητών των μονάδων του Μ/Κ πεζικού.

Με βάρος όσο 5 Μ-113Α1 ή 3 BMP-3 και με ισοδύναμη θωράκιση πολλαπλάσια, το Namer αποτελεί το σημείο αναφοράς στην προστασία προσωπικού. Διαθέτει αρθρωτή θωράκιση εμπρός και αντιναρκική προστασία στο δάπεδο. Οι κεκλιμμένες επιφάνεις και οι πλευρικές ποδιές επαυξάνουν το ισοδύναμο της θωράκισης. Ο οπλισμός ελέγχεται ηλεκτρονικά από το εσωτερικό και επτά κάμερες προσφέρουν εξαιρετική επίγνωση της τακτικής κατάστασης στο πλήρωμα. Μεταφέρει άνετα 10 άνδρες στην καμπίνα.

• Παρά τα ατυχήματα τα οποία υπέστη κατά τον Αραβοϊσραηλινό  πόλεμο του 1973 και το 2^ο πόλεμο του Λιβάνου – που εν μέρει οφείλονταν στο ότι στον μεν πρώτο χρησιμοποίησε τις μονάδες αρμάτων χωρίς τη συνοδεία πεζικού, στο δε δεύτερο τα άρματα χρησιμοποιήθηκαν κατά μικρές ομάδες για την υποστήριξη του πεζικού – οι ΤΘ Ταξιαρχίες του συνεχίζουν να μη διαθέτουν οργανικό πεζικό, όπως και οι Μ/Κ δεν διαθέτουν οργανικά άρματα μάχης.

Βασικό σχηματισμός του Ισραηλινού στρατού για τη διεξαγωγή της μάχης αποτελεί η ΤΘ Ταξιαρχία, ανεξάρτητα της μορφής του εδάφους στον οποίο διεξάγονται οι επιχειρήσεις.

Οι ΤΘ Ταξιαρχίες του Ι.Σ. φαίνεται ότι διαθέτουν 3 Τάγματα αρμάτων [κάτι παραπάνω από 100 άρματα], 1 Τάγμα Μηχανικού, 1 Λόχο αντιαρματικών και 1 Λόχο Αναγνωρίσεως. Οι Μ/Κ Ταξιαρχίες αντίστοιχα διαθέτουν 3 Μ/Κ Τάγματα, 1 Λόχο Διαβιβάσεων και 1 Τάγμα ειδικής συνθέσεως με 1 Λόχο Μηχανικού, 1 Λόχο Αναγνωρίσεως και 1 Λόχο Αντιαρματικών. Η εμμονή των Ισραηλινών στη παραπάνω οργάνωση, στην οποία ούτε η ΤΘ Ταξιαρχία διαθέτει ΠΖ, αλλά ούτε η Μ/Κ Ταξιαρχία διαθέτει άρματα, αλλά και οι δύο τύπου σχηματισμοί διαθέτουν Μηχανικό, αντιαρματικά και Αναγνώριση προκαλεί εύλογα ερωτήματα και απορίες για το πώς αντιλαμβάνεται ο Ισραηλινός στρατός το ζήτημα της συνεργασίας αρμάτων πεζικού. Μια πρώτη προσέγγιση είναι ότι ο Ισραηλινός στρατός δεν αντιμετωπίζει το ζήτημα της συνεργασίας αρμάτων και πεζικού κατά το Αμερικανικό πρότυπο και δεν συγκροτεί Τακτικά Συγκροτήματα κατά τον τρόπο που το κάνει ο Ε.Σ. με πολυδιάσπαση και αλληλοδιάθεση των μονάδων και υπομονάδων αρμάτων και πεζικού. Η άποψη μου είναι ότι ο Ι.Σ. διατηρεί τη συνεργασία αρμάτων-πεζικού σε πολύ υψηλό επίπεδο – ίσως της Ταξιαρχίας – και δεν κινείται στη συγκρότηση Τακτικών Συγκροτημάτων στο επίπεδο του Τάγματος αρμάτων και πολύ περισσότερο δεν αντιμετωπίζει τη περίπτωση Συγκροτημάτων με βάση το Λόχο αρμάτων ή το Λόχο πεζικού. Αν η σκέψη μου είναι σωστή, τότε νομίζω ότι όσον αφορά τουλάχιστο τη μη συγκρότηση Συγκροτημάτων με αλληλοδιάθεση Διμοιριών πεζικού και Ουλαμών αρμάτων, έχουν δίκιο. [Παρένθεση: Αποτελεί ασυγχώρητο λάθος η κατάτμηση της Ίλης αρμάτων και η διάθεση των Ουλαμών της σε λόχους πεζικού. Συνέβαινε – στα καθ’ ημάς – συχνά  πυκνά στα παλαιότερα χρόνια, μια ΙΜΑ που δινόταν υπό διοίκηση σε ένα Τάγμα, να αποδίδει και από ένα Ουλαμό σε κάθε Λόχο και στο τέλος ο Διοικητής της Ίλης «να μένει να κάνει το μονό κούκο». Ελπίζω αυτό να αποτελεί κακό παρελθόν]. Αν μπορούσα να απλουστεύσω το παραπάνω συλλογισμό, θα έλεγα ότι στον Ισραηλινό στρατό, όταν το Τάγμα αρμάτων βρεθεί σε χώρο που υπάρχει πυκνή αντιαρματική άμυνα ή το έδαφος είναι ορεινό ή δασωμένο, τα άρματα θα σταματήσουν και θα προωθηθεί ένα Μ/Κ τάγμα για να εκκαθαρίσει την περιοχή. Από εκεί και πέρα, το κάθε Όπλο φαίνεται να κάνει το δικό του αγώνα.   

                                      401 ΤΘ Ταξιαρχία του Ισραηλινού Στρατού

•                                      9^ο    Τάγμα Αρμάτων (Merkava Mk.4)
•                                      46^ο  Τάγμα Αρμάτων (Merkava Mk.4)
•                                      52^ο  Τάγμα Αρμάτων (Merkava Mk.4)
•                                      601 ΤΘ Τάγμα Μηχανικού
•                                      401 ΤΘ Λόχος Αναγνωρίσεως

Ένα ακόμη ιδιαίτερο στοιχείο της σύνθεσης των σχηματισμών του Ι.Σ., είναι ότι οι ΤΘ και λοιπές Ταξιαρχίες δεν διαθέτουν οργανική μοίρα πυροβολικού κατά το αντίστοιχο του Ε.Σ.. Με βάση ότι το πυροβολικό 4  ενεργών μεραρχιών του Ι.Σ. είναι οργανωμένο σε ταξιαρχίες πυροβολικού, φαίνεται ότι  η υπόψη οργάνωση αποτελεί και το γενικό τρόπο οργάνωσης του Ισραηλινού πυροβολικού. Συνδυαζόμενη η υπόψη οργάνωση με τα αναφερόμενα σε κάποιο σχετικό άρθρο που είχε δημοσιευτεί πριν αρκετά χρόνια στη Στρατιωτική Επιθεώρηση και αναφερόταν στη διαδικασία της διεύθυνσης των πυρών του Ισραηλινού πυροβολικού, σύμφωνα με την οποία δεν αποστέλλονταν ΠΑΠ σε όλα τα τάγματα πεζικού και αρμάτων, αλλά αποστέλλονταν στις μονάδες που επρόκειτο να λάβουν υποστήριξη πυροβολικού ομάδες έμπειρων αξιωματικών πυροβολικού για να σχεδιάσουν και να κατευθύνουν τα πυρά, φαίνεται ότι πέρα από τη διοίκηση των μονάδων πυροβολικού από Ταξιαρχίες ΠΒ, και η διοίκηση και η διεύθυνση των πυρών είναι απόλυτα συγκεντρωτική. Αν και μη ειδικός, αντιλαμβάνομαι ότι η οργάνωση του Ισραηλινού πυροβολικού σε ταξιαρχίες ΠΒ είναι περισσότερο ορθολογική από την αντίστοιχη Ελληνική. Είναι περισσότερο αποδοτικό να διοικούνται οι μοίρες πυροβολικού από σχηματισμούς ΠΒ, από το να τις διοικούν «Ταξίαρχοι» του ΠΖ  και των ΤΘ. [Παρένθεση: Από τη στιγμή που και στον Ελληνικό Στρατό τα πυρά του πυροβολικού διοικούνται και διευθύνονται συγκεντρωτικά, μου είναι αδύνατο να αντιληφθώ τους λόγους για τους οποίους οι μοίρες ΠΒ δεν διοικούνται από Συντάγματα ή Ταξιαρχίες Πυροβολικού που διαθέτουν και τη κατάλληλη γνώση, αλλά διοικούνται από ΤΘ και Μ/Κ Ταξιαρχίες.]

Όπως τουλάχιστο φαίνεται από οργανογράμματα και από ανοικτές πηγές, οι Ισραηλινές Μεραρχίες και Ταξιαρχίες συγκροτούνται μόνο από μονάδες και δυνάμεις που διεξάγουν τη μάχη και δεν διαθέτουν μέσα  λογιστικής υποστήριξης,  την οποία φαίνεται να έχουν αναλάβει κάποιοι άλλοι σχηματισμοί.

Σημείωση: Θα ήταν σημαντικό αν κάποιος που διαθέτει πλέον ειδική γνώση για τον Ισραηλινό στρατό, μπορούσε να μας διαφωτίσει περισσότερο και να διορθώσει όποια λάθη περιλαμβάνονται στις παραπάνω αναφορές.

Χαρακώματα!

Σχόλια επί του άρθρου

Ο αναφερόμενος στο άρθρο Μ/Κ Λόχος, δεν είναι ο κλασικός Μ/Κ Λόχος Πεζικού [3 Μ/Κ Διμοιρίες ΠΖ και τη 1 Διμοιρία Υποστηρίξεως] με τον οποίο θα μπορούσε  μια Επιλαρχία Αρμάτων να συγκροτήσει ένα Τακτικό Συγκρότημα, αλλά είναι στη πραγματικότητα είναι ένας Λόχος Υποστηρίξεως ειδικής συνθέσεως – κατά το αντίστοιχο των Λόχων Υποστηρίξεως [ΛΥΤ] των Ταγμάτων ΠΖ – που όπως φαίνεται από τη σύνθεσή του, θα μπορεί να αναλαμβάνει αποστολές παρατήρησης, αναγνώρισης και παροχής πυρών υποστηρίξεως με όλμους 120 χιλ. επ’ ωφελεία των Ταγμάτων αρμάτων του Ισραηλινού στρατού.  Επομένως η νέα σύνθεση των Επιλαρχιών του Ισραηλινού στρατού δε συνεπάγεται ότι οι Ισραηλινοί έδωσαν ριζική λύση στο πρόβλημα της δημιουργίας Τακτικών Συγκροτημάτων αρμάτων και πεζικού με τη πρόβλεψη στη σύνθεση των Ταγμάτων αρμάτων τους ενός «κλασικού» Μ/Κ Λόχου ΠΖ.  Όλως αντιθέτως.

Όσον αφορά τη συγκρότηση του «Μ/Κ Λόχου ΠΖ», θα ήθελα να παρατηρήσω ότι η ιδέα είναι ενδιαφέρουσα, με συναρπάζει και σκέφτομαι για ποιο λόγο δεν θα μπορούσε να υιοθετηθεί και από τα Ελληνικά ΤΘ. Με ποια λογική τα Τάγματα πεζικού διαθέτουν Διμοιρία βαρέων όλμων και οι Επιλαρχίες όχι; 

Οι προβλεπόμενες Διμοιρίες Όλμων και Αναγνωρίσεως για το νέο Λόχο των Ταγμάτων αρμάτων του Ισραηλινού στρατού δεν είναι άγνωστες στα Ελληνικά ΤΘ. Ειδικότερα:

• Οι Επιλαρχίες του Ελληνικού Στρατού διέθεταν και νομίζω ότι συνεχίζουν να διαθέτουν Ουλαμό Ανιχνευτών [ΟΥΛΑΝΙΧ] με οχήματα ¼ τον εξοπλισμένα με πολυβόλο 7,62 χιλ. Αλλά και το βασικό δομικό στοιχείο των Επιλαρχιών και Ιλών Αναγνωρίσεως [ΕΑΝ και ΙΛΑΝ αντίστοιχα], «ήταν» ο Ουλαμός Αναγνωρίσεως [ΟΥΛΑΝ] με σύνθεση 5 ανιχνευτικά οχήματα ¼ τον με πολυβόλο, μία Μ/Κ Ομάδα ΠΖ επί ΤΟΜΠ Μ113 και 2 άρματα.

•  Η κάθε Ίλη Αναγνωρίσεως [ανεξάρτητη, ή οργανική Επιλαρχίας Αναγνωρίσεως (ΕΑΝ)], διέθετε ένα Ουλαμό όλμων 4,2’’, των τριών στοιχείων, επί ΤΟΜΟ Μ106.

Όλμος 4,2″ του Ε.Σ. επί ΤΟΜΟ Μ 106

Βεβαίως δεν γνωρίζουμε τη σύνθεση των Διμοιριών Παρατηρήσεως και Αναγνωρίσεως των Ισραηλινών ΤΘ, αλλά με κάποια ευρύτητα θα μπορούσαμε να εικάσουμε ότι:

• Η Διμοιρία Παρατηρήσεως θα διαθέτει οπωσδήποτε μικρά ανακτώμενα αεροχήματα κατόπτευσης του πεδίου ενδιαφέροντος της Επιλαρχίας και ίσως και άλλα κατάλληλα μέσα με τα οποία θα μπορεί να παρατηρεί το πεδίο της μάχης, όπως πιθανό κάποιου τύπου ραντάρ εδάφους, ή ισχυρές θερμικές κάμερες.

• Η Διμοιρία Αναγνωρίσεως θα είναι κάτι διαφορετικό από τον ΟΥΛΑΝΙΧ [Ουλαμός Ανιχνευτών] των Ελληνικών ΕΜΑ και θα προσομοιάζει μάλλον προς τον Ουλαμό Αναγνωρίσεως [ΟΥΛΑΝ] των Ιλών και Επιλαρχιών Αναγνωρίσεως [ΙΛΑΝ και ΕΑΝ], χωρίς όμως άρματα. Θα χρησιμοποιεί δηλαδή αποκλειστικά – όπως αναφέρεται στο άρθρο – ΤΟΜΠ Μ113, που θα διαθέτουν ευκινησία, πρόσθετη θωράκιση κατά το Ισραηλινό πρότυπο και κατάλληλα μέσα και όπλα για να εκτελούν αποστολές αναγνωρίσεως. Με δεδομένο ότι όλοι οι σχηματισμοί του Ι.Σ. διαθέτουν Λόχους Αναγνωρίσεως, γίνεται αντιληπτό ότι ο Ι.Σ. του οποίου το δόγμα είναι καθαρά επιθετικό [όλοι βεβαίως οι στρατοί αποκαλούν το δόγμα τους «αμυντικό»], αποδίδει μεγάλο βάρος στην αναγνώριση, σε αντίθεση με τα καθ’ ημάς που οι Επιλαρχίες Αναγνωρίσεως χρησιμοποιούνται – κατ’ επιταγή του αμυντικού μας δόγματος – για την ασφάλεια των  μετόπισθεν και για τη διεξαγωγή άμυνας ευρέως μετώπου.

 

Γενικά στοιχεία για την επιχειρησιακή χρησιμοποίηση των αρμάτων

Ως γνωστόν, οι μονάδες και οι σχηματισμοί των Τεθωρακισμένων διαθέτουν ορισμένα πολύ κρίσιμα χαρακτηριστικά που τους προσέδωσαν πλεονεκτήματα υπεροχής στις μέχρι σήμερα πολεμικές συγκρούσεις και πιστεύω ότι με βάση τις γνωστές τεχνολογικές εξελίξεις, θα συνεχίσουν να κυριαρχούν και στο μελλοντικό πεδίο μάχης.

Οι περισσότεροι εκ των ασχολούμενων ερασιτεχνικά [αλλά και κάποιοι επαγγελματικά] με τα αμυντικά ζητήματα, στέκουν πάντα με θαυμασμό και δέος στα ποιοτικά χαρακτηριστικά των αρμάτων και αναλώνονται σε συζητήσεις επί των χαρακτηριστικών και των πλεονεκτημάτων που παρουσιάζουν, πιστεύοντας ότι τα ανώτερα ποιοτικά χαρακτηριστικά τους αποτελούν και τον  αναγκαίο και ικανό παράγοντα που θα οδηγήσει στη νίκη. Βεβαίως κάνουν λάθος. Εμείς οι τεθωρακισμένοι θεωρούμε ότι «καλύτερο άρμα είναι αυτό που έχει το καλύτερο πλήρωμα» και ακόμη πιστεύουμε ότι μια μονάδα αρμάτων που διαθέτει αποτελεσματικό σύστημα διοικήσεως και ελέγχου, ικανή διοίκηση, ορθολογική συγκρότηση, άριστη επιχειρησιακή εκπαίδευση, υψηλό βαθμό ευελιξίας και της παρέχεται αποτελεσματική υποστήριξη διοικητικής μέριμνας, μπορεί να αντιμετωπίσει με επάρκεια αντίπαλες μονάδες νεότερων και ικανότερων αρμάτων με αντίστοιχο επίπεδο εκπαίδευσης και οπωσδήποτε να επιβληθεί σε αντίπαλες μονάδες νεότερων και ικανότερων αρμάτων, με κατώτερο όμως επίπεδο εκπαίδευσης.

Τα άρματα οργανώνονται σε μονάδες αρμάτων (Επιλαρχίες) οι οποίες έχουν τη δυνατότητα να κινούνται και να ελίσσονται ταχέως, να αναπτύσσονται  και να καταλαμβάνουν πλεονεκτικές έναντι του εχθρού θέσεις, να εμπλέκουν τις εχθρικές δυνάμεις και να τις καταστρέφουν δια πυρός κινήσεως κρούσεως και παντός διαθεσίμου μέσου. Οι μονάδες αρμάτων μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την εκτέλεση κάθε μορφής πολεμικής επιχείρησης. Η κορυφαία μορφή αγώνα όμως στην οποία μπορούν να αποδώσουν όλες τις δυνατότητές τους, είναι η επίθεση, η οποία είναι και η μόνη που οδηγεί στην νίκη [κανένας πυγμάχος δεν νίκησε προσπαθώντας να αποκρούσει συνεχώς τα κτυπήματα του αντιπάλου του].

Οι πλέον κατάλληλοι σχηματισμοί για τη διεξαγωγή επιθετικών επιχειρήσεων, είναι οι Τεθωρακισμένοι. Ο βέλτιστος τρόπος χρησιμοποιήσεως των μονάδων αρμάτων είναι όταν αυτές ενεργούν στο πλαίσιο ΤΘ Σχηματισμών. Δηλαδή ΤΘ Ταξιαρχιών και Μεραρχιών.

Ο χείριστος τρόπος χρησιμοποιήσεως των Μονάδων αρμάτων είναι αυτός κατά τον οποίο  διατίθενται στους σχηματισμούς πεζικού και χρησιμοποιούνται ως εξάρτημα ή μέσο υποστήριξης του πεζικού. Η μέθοδος αυτή παίρνει ακόμη χειρότερες διαστάσεις, όταν το μεγαλύτερο μέρος των διατιθεμένων μονάδων αρμάτων ενός στρατού κατανέμεται στους σχηματισμούς πεζικού, οι οποίοι τις κατακερματίζουν στα επί μέρους στοιχεία τους, τα οποία διαθέτουν για την υποστήριξη ταγμάτων και λόχων.  Η υπόψη μέθοδος έχει χρησιμοποιηθεί, έχει αποτύχει και έχει καταδικαστεί αμετάκλητα στη στρατιωτική σκέψη. Η εμμονή στη χρησιμοποίησή της αποτελεί  ανοησία.

Βεβαίως μονάδες αρμάτων είναι δυνατό να διατίθενται σε σχηματισμούς ή συγκροτήματα πεζικού για την εκτέλεση συγκεκριμένων αποστολών, όπως για την εκτέλεση αντεπιθέσεων κατά τη διεξαγωγή αμυντικών επιχειρήσεων. Αυτή όμως η διάθεση θα πρέπει να γίνεται με φειδώ, να είναι περιορισμένων διαστάσεων και για περιορισμένο χρόνο, το δε πεζικό να χρησιμοποιεί τις μονάδες αρμάτων κατά συγκεντρωτικό τρόπο και να μη τις κατακερματίζει σε Ίλες και Ουλαμούς.

Κρίσιμα στοιχεία που επιδρούν καθοριστικά στο βαθμό της επιχειρησιακής ικανότητας και αποτελεσματικότητας των σχηματισμών και των μονάδων αρμάτων: 

1. Το μοντέλο οργάνωσης και σύνθεσης των μονάδων και σχηματισμών, το οποίο μπορεί να οδηγεί σε βαριές και δυσκίνητες ή ελαφριές και ευέλικτες μονάδες.
2. Το σύστημα εκπαίδευσης των μονίμων αξιωματικών και υπαξιωματικών των ΤΘ και επιλογής των κατάλληλων διοικητών για όλα τα κλιμάκια μάχης των μονάδων αρμάτων.
3. Το σύστημα διοίκησης και ελέγχου των μονάδων αρμάτων κατά τις επιχειρήσεις, το οποίο αν είναι αυστηρά συγκεντρωτικό οδηγεί στη τυποποιημένη – μεθοδική μάχη, ενώ αν είναι αποκεντρωμένο οδηγεί στη μάχη ελιγμών.
4. Το γενικό σύστημα εκπαίδευσης των τεθωρακισμένων μονάδων, αλλά και η ποιότητα της εκπαίδευσης της κάθε Επιλαρχίας ξεχωριστά.
5. Το τακτικό δόγμα χρησιμοποίησης των μονάδων αρμάτων που μπορεί να οδηγεί στη στατική, τυποποιημένη και μεθοδική  μάχη,  ή στη μάχη κινήσεων και ελιγμών  που στοχεύει στη νίκη.
6. Η επάνδρωση των μονάδων ΤΘ και ειδικότερα η επιλογή και η επάνδρωση των πληρωμάτων των αρμάτων [αν ληφθεί υπόψη το κόστος κτήσης και χρήσης ενός άρματος κατά τη διάρκεια του κύκλου της ωφέλιμης ζωής του, θα μπορέσει να γίνει αντιληπτή και η κρισιμότητα του υπόψη παράγοντα].
7. Το σύστημα λογιστικής υποστήριξης.

Το ιστορικό πλαίσιο της οργάνωσης και σύνθεσης των Ελληνικών Τεθωρακισμένων 

Οι μονάδες των Ελληνικών ΤΘ, από τη συγκρότησή τους μέχρι και σήμερα, ακολούθησαν αυστηρά το Αμερικάνικο μοντέλο  οργάνωσης και σύνθεσης των μονάδων αρμάτων και μέχρι το 1992 δομούνταν πάνω σε Ουλαμούς Μέσων Αρμάτων [ΟΥΜΑ] των 5 αρμάτων. Το σύστημα αυτό έδινε Ίλες Μέσων Αρμάτων [ΙΜΑ] αρχικά των 17 αρμάτων, όπου τα 15 άρματα ανήκαν στους 3 ΟΥΜΑ, το 1 στο διοικητή της Ίλης και το 17^ο στον ΠΑΠ [αξιωματικός παρατηρητής του πυροβολικού], το οποίο καταργήθηκε το 1977 και αντικαταστάθηκε με ΤΟΜΠ Μ113. Η Επιλαρχία Μέσων Αρμάτων [ΕΜΑ] διέθετε αρχικά 54 άρματα εκ των οποίων τα 51 ανήκαν στις 3 ΙΜΑ, τα 2 στο Διοικητή και το 3^ο Γραφείο και το 53^ο στον ΑΕΛΑ [αξιωματικός ελεγκτής αέρος]. Το 1977 καταργήθηκαν τα άρματα των ΠΑΠ και ΑΕΛΑ και η σύνθεση των Επιλαρχιών περιορίστηκε στα 50 άρματα. Το 1992 οι ΟΥΜΑ έγιναν των 4 αρμάτων, η ΙΜΑ των 13 αρμάτων και η ΕΜΑ των 41. Αυτές ήσαν και οι μόνες «φιλόδοξες» αλλαγές που πραγματοποιήθηκαν στη σύνθεση των Επιλαρχιών Μέσων Αρμάτων στη διάρκεια μισού αιώνα, οι οποίες ακολούθησαν και πάλι – αλλά με καθυστέρηση – το μοντέλο των ΟΥΜΑ των 4 αρμάτων που είχε υιοθετήσει ο Αμερικανικός στρατός.

Μπορεί να ελαττώθηκαν τα άρματα των Ουλαμών, αλλά η γενική φιλοσοφία οργάνωσης της Επιλαρχίας Μέσων Αρμάτων του Ε.Σ. παρέμεινε αμετάβλητη. Αποτελεί κατάλοιπο της κυρίαρχης οργάνωσης των Νατοϊκών στρατών με βαριές μεραρχίες πεζικού [που διέθεταν και 1 Επιλαρχία αρμάτων], οι οποίες θα επιχειρούσαν να ανασχέσουν από οχυρωμένες τοποθεσίες την επέλαση των τεθωρακισμένων στρατιών του Συμφώνου της Βαρσοβίας στα θέατρα επιχειρήσεων της Ευρώπης μέχρι να φθάσει το «Αμερικάνικο Ιππικό».  Αυτή ήταν και η φιλοσοφία οργάνωσης του στρατού μας μετά τον εμφύλιο, στον οποίο συνέχιζε να κυριαρχεί απόλυτα το πεζικό, η Σχολή Ευελπίδων απέδιδε το ½ σχεδόν των ανθυπολοχαγών στο πεζικό, οι ηγεσίες του στρατού προέρχονταν κυρίως από το πεζικό και ο στρατός ήταν οργανωμένος – στο σύνολό του – σε μεραρχίες απλού πεζικού, συντάγματα και τάγματα, που είχαν ως αποστολή να αμυνθούν επί των βορείων συνόρων για την απόκρουση «του από βορρά κινδύνου». Οι Μεραρχίες διέθεταν – κατά το Αμερικάνικο σύστημα – 3 Συντάγματα απλού πεζικού, 4 Μοίρες Ρ/Μ Πυροβολικού, 1 Επιλαρχία Μέσων Αρμάτων [που διέθετε και Ίλη Αναγνωρίσεως  (ΙΛΑΝ)], 1 Λόχο Ερπυστριοφόρων [ΛΕΡΠ]  για την μηχανοκίνηση κάποιου τμήματος πεζικού, ώστε αυτό να μπορεί να συνεργαστεί με τα άρματα. Οι Επιλαρχίες έθεταν υπό τη διοίκηση των συνταγμάτων από ένα τμήμα αρμάτων [Ίλης ή Ουλαμού] για την εκτέλεση αντεπιθέσεων. Επειδή τα μέτωπα κάθε μεραρχίας ήταν τεράστια, τα τμήματα που αποσπώνταν από την Επιλαρχία θα έπρεπε να είναι αυτοδύναμα στα ζητήματα τεχνικής υποστήριξης, διακομιδών και εφοδιασμού σε τρόφιμα καύσιμα και πυρομαχικά [όπως και οι ΕΜΑ των ΗΠΑ]. Οι παραπάνω δεσμεύσεις σε συνδυασμό και με το ότι τα Ελληνικά άρματα ήσαν βενζινοκίνητα, επέβαλαν οι μεν Ίλες αρμάτων να διαθέτουν οργανικές Ομάδες Συντηρήσεως και ΔΜ καθώς και δυνατότητες και μέσα παρασκευής συσσιτίου, η δε Επιλαρχία να διαθέτει 7 βυτιοφόρα και 8 φορτηγά ΓΧ για τη μεταφορά καυσίμων και ελαιολιπαντικών και 14 φορτηγά ΓΧ για τη μεταφορά πυρομαχικών. Σε αυτήν τη γενικά αμυντική στατική φιλοσοφία διεξαγωγής της μάχης [μεθοδική μάχη – μάχη φθοράς], που στοιχεία της συναντάμε στην αντίστοιχη Γαλλική του 1940, οι μεν Επιλαρχίες Μέσων Αρμάτων διέθεταν μεγάλο αριθμό αρμάτων, ερπυστριοφόρων και τροχοφόρων οχημάτων που τις καθιστούσαν δυσκίνητες, οι δε τεθωρακισμένοι σχηματισμοί του Ε.Σ. είχαν να παίξουν ασήμαντο ρόλο στον όλο αμυντικό σχεδιασμό και επιπλέον ακολουθώντας και αυτοί την πεζικοκεντρική αντίληψη που διαπερνούσε κάθετα τον Ελληνικό Στρατό, ακολουθούσαν αυστηρά την ίδια συγκρότηση των Επιλαρχιών τους με την αντίστοιχη των Επιλαρχιών των Μεραρχιών πεζικού.

Το 1972 υπήρχε μία ΤΘ Μεραρχία με 3 Διοικήσεις Μάχης και συνολικά 6 ΕΜΑ και 1 ΕΑΝ [(6Χ54)+23=347 άρματα), και 1 ΤΘ Ταξιαρχία με 2 ΕΜΑ [108 άρματα]. Επί 1075 περίπου αρμάτων που διέθετε ο Ε.Σ., τα 455 βρίσκονταν στους 2 ΤΘ σχηματισμούς. Δηλαδή το 42%.

Όμως το 1974 και λόγω της Τουρκικής απειλής, ο στρατός «ξύπνησε» και αποφάσισε να αυξήσει τη δύναμη των αρμάτων του, να οργανώσει τις Διοικήσεις Μάχης της ΤΘ Μεραρχίας σε 3 ΤΘ Ταξιαρχίες και να συγκροτήσει μία ακόμη ΤΘ Ταξιαρχία με Γαλλικά άρματα, που όμως δεν μακροημέρευσε, αφού στις αρχές του 21^ου αιώνα «κρίθηκε περιττή» και διαλύθηκε. Το 1974 ήταν η πρώτη χρονιά που η Σχολή Ευελπίδων απέδωσε διπλάσιο αριθμό Ανθυπιλάρχων στα τεθωρακισμένα, απ’ ότι τα προηγούμενα χρόνια.

Έτσι στα μέσα της δεκαετίας του 1980, επί 1500 αρμάτων τα 500 βρίσκονταν σε 5 ΤΘ Ταξιαρχίες. Ποσοστό 33%. Επομένως ενώ το Κέντρο Βάρους της Ελληνικής άμυνας μεταφέρθηκε από το ορεινό έδαφος των βορείων συνόρων στις πεδιάδες της Θράκης, το ποσοστό των αρμάτων που ανήκαν σε ΤΘ σχηματισμούς αντί να αυξηθεί, μειώθηκε.

 Οι κατεστημένες αντιλήψεις [βοηθούσης και της αντίληψης που επικράτησε μεταπολιτευτικά ότι τα ΤΘ κάνουν πραξικοπήματα – άρα βάλτε τα στο περιθώριο], δεν μπορούσαν να αλλάξουν. Και στην ουσία ούτε και σήμερα έχουν αλλάξει. Μολονότι σε μια Ε-Τ σύρραξη η Ελλάδα μπορεί να επιτύχει Στρατηγικό Πλεονέκτημα μόνο στις πεδιάδες της Θράκης, η ΠΕΖΙΚΟΚΕΝΤΡΙΚΗ αντίληψη του Ελληνικού Στρατού για τη διεξαγωγή της μάχης παρέμεινε κυρίαρχη. Αντί τα Ελληνικά ΤΘ να συγκροτηθούν κυρίως σε ΤΘ Ταξιαρχίες που θα διαθέτουν μεγάλη ισχύ πυρός και υψηλό βαθμό ευκινησίας, ικανές να κινούνται, να ελίσσονται και να επιχειρούν επιθετικά σε βάθος και στα πλευρά της εχθρικής διάταξης, προτιμήθηκε να μηχανοποιηθεί ένα ακόμη τάγμα των ιστορικών Συνταγμάτων ΠΖ, στα οποία δόθηκαν ως οργανικές μονάδες 1 ΕΜΑ [αυτή την οποία προηγουμένως έπαιρναν υπό διοίκηση για να συγκροτηθούν σε Τακτικό Συγκρότημα] και 1 Α/Κ Μοίρα Μέσου Πυροβολικού [αυτή που  προηγουμένως τους παρείχε Άμεση Υποστήριξη] ώστε να αποτελέσουν Μ/Κ Ταξιαρχίες. Η ζυγαριά ισορρόπησε κάπου στο +41 ΤΟΜΠ – 16 άρματα. Στη πραγματικότητα οι Μ/Κ Ταξιαρχίες που προέκυψαν δεν είναι ιδιαίτερα ισχυροί επιθετικοί σχηματισμοί, ή τουλάχιστο δεν είναι ισχυρότεροι από τα Τακτικά Συγκροτήματα που αντικατέστησαν. Είναι σχηματισμοί μηχανοποιημένου πεζικού, που μπορούν να κάνουν κάτι καλύτερα από τα πρώην Τακτικά Συγκροτήματα των Συνταγμάτων Πεζικού. Όμως την κίνηση, το πυρ και την ισχυρή κρούση – υπό προστασία θώρακα – τα προσφέρουν μόνο τα άρματα.

Το στοιχείο ισχύος μιας ΤΘ ή Μ/Κ Ταξιαρχίας είναι αποκλειστικά και μόνο τα άρματα. Τα ΤΟΜΠ και τα ΤΟΜΑ διαθέτουν προστασία θώρακα – διαβάθμισης από το ανεπαρκές μέχρι το ικανοποιητικό – και πολύ περιορισμένη ισχύ πυρός. Ειδικά τα Μ113 που αποτελούν εδώ και πέντε ολόκληρες δεκαετίες το βασικό μέσο που εξοπλίζει το Μ/Κ πεζικό, διαθέτουν πολύ μικρή ισχύ πυρός και τελείως αναιμική θωράκιση.

Τα ΤΟΜΠ και τα ΤΟΜΑ δεν μπορούν δηλαδή να τοποθετηθούν μπροστά και να αποτελέσουν την αιχμή μιας επιθετικής ενέργειας. Το Όπλο του Πεζικού αν και «μηχανοκινήθηκε», παρέμεινε συνειδησιακά «απλό πεζικό» που θέλει να βαυκαλίζεται ότι οι Μ/Κ Ταξιαρχίες που χρησιμοποιούν το «άρμα Μ113», είναι πλέον «ισχυροί επιθετικοί» σχηματισμοί και μπορούν σε πεδινό και αρματικό έδαφος να αντιμετωπίσουν ΤΘ και Μ/Κ ταξιαρχίες που στη σύνθεσή τους διαθέτουν ΤΟΜΑ και 2-3 Επιλαρχίες αρμάτων. Οι καθαρόαιμοι σχηματισμοί Τεθωρακισμένων [2 ΕΜΑ + 1 Μ/Κ ΤΠΖ] συνεχίζουν να αποτελούν κλάσμα της συνολικής δύναμης του στρατού, μικρότερο μάλιστα από την εποχή που ο στρατός διέθετε 12 μεραρχίες πεζικού.

Έτσι επί 1200 περίπου αρμάτων που διαθέτει σήμερα ο Ε.Σ. [σύμφωνα με ανοικτές πηγές], μόνο τα 328 ανήκουν σε ΤΘ Ταξιαρχίες. Δηλαδή ποσοστό 28%. Λίγο καλύτερα από το Γαλλικό στρατό του 1940 και πολύ χειρότερα από το ποσοστό του 1972. Σε αυτό το περιβάλλον, οι παγιωμένες αντιλήψεις δεν μπορούν να αλλάξουν γρήγορα και δραματικά. Και μέχρι τουλάχιστο το δικό μου ορίζοντα γεγονότων, η σύνθεση της Επιλαρχίας αρμάτων παρέμεινε στην ουσία της απείραχτη, κατάλοιπο του ψυχρού πολέμου.

Γενικά απουσίασε το όραμα για κάτι το επαναστατικό. Άλλωστε την εποχή που συνέβη το μεγάλο άλμα στην μεγέθυνση του Όπλου των Τεθωρακισμένων – αμέσως μετά το 1974 – δια της πρόσκτησης μεγάλου αριθμού αρμάτων και της συγκρότησης νέων μονάδων, το μεγαλύτερο μέρος του Ελληνικού Πεζικού κινούταν με τα πόδια και το Ελληνικό Πυροβολικό χρησιμοποιούσε κατά πλειοψηφία ρυμουλκούμενα πυροβόλα. Είναι επόμενο ότι ήσαν ελάχιστοι αυτοί μπορούσαν να κατανοήσουν το θώρακα και την ερπύστρια και τα πλεονεκτήματα που προσφέρουν οι τεθωρακισμένοι σχηματισμοί στη διεξαγωγή της μάχης, ειδικά σε αρματικά εδάφη. Και νομίζω ότι ούτε και σήμερα έχει κατανοηθεί. Το μικρό ποσοστό των αρμάτων που βρίσκονται σε τεθωρακισμένους σχηματισμούς ουδέποτε απασχόλησε κάποιον υπεύθυνο.