Πέραν των εσκαμμένων

γράφουν ο Αρματιστής και ο Βελισάριος

Αχ, ο Όλιβερ Τουίστ χαμογελάει

 και ο Χίτλερ του χαϊδεύει τα μαλλιά

διαμαντένιο δαχτυλίδι του φοράει

 και πετούν αγκαλιασμένοι μακριά.

 

Ο Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Αμύνης Μιχαήλ Κωσταράκος είναι αναμφισβήτητα ένας ικανός αξιωματικός. Το μαρτυρούν ανεπιφύλακτα όσοι έχουν υπηρετήσει μαζί του, είτε ως υφιστάμενοι, είτε ως προϊστάμενοι του. Το μαρτυρά, επίσης, η θητεία του ως αρχηγού ΓΕΕΘΑ, παρά τις όποιες αντιρρήσεις μπορεί κανείς να έχει με βασικές του επιλογές.

Ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ είναι ο ανώτατος στρατιωτικός αξιωματούχος της χώρας. Εκτός από την εκτελεστική του εξουσία, στο πρόσωπό του συμπυκνώνεται η συμβολική εικόνα των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, τόσο για τους ξένους όσο και για την ελληνική κοινωνία. Η λειτουργία αυτή προσδίδει ιδιαίτερη βαρύτητα στη δημόσια παρουσία του εκάστοτε Α/ΓΕΕΘΑ, κι αυτό ισχύει κατά μείζονα λόγο για τον νυν αρχηγό, που – καλώς ή κακώς – έχει συνειδητά υιοθετήσει έντονη δημόσια παρουσία και προβολή.

Την Κυριακή 16 Νοεμβρίου 2014, όπως αναφέρει η ανακοίνωση τύπου του ΓΕΕΘΑ ο κ. Κωσταράκος «παρέστη σε εκδήλωση και κατάθεση στεφάνων στο Γερμανικό Στρατιωτικό Κοιμητήριο στο Διόνυσο Αττικής, στο πλαίσιο εκδήλωσης για την «Ημέρας Εθνικού Πένθους» της Γερμανίας, «προς τιμήν όσων έχασαν τη ζωή τους λόγω πολέμων και βίαιων καθεστώτων»».

Με την ενέργειά του αυτή, ο κ. Κωσταράκος προσέβαλε βάναυσα την εθνική αξιοπρέπεια και την ιστορική μνήμη. Η απόδοση τιμών στους νεκρούς ενός στρατού που εισέβαλε απρόκλητα στην Πατρίδα μας, επέβαλε την σκληρή του κυριαρχία επί τέσσερα έτη, τη λεηλάτησε ληστρικά επιβάλλοντας πρωτοφανή λιμό στους ανυπεράσπιστους υπόδουλους, και προέβη σε μαζικές αγριότητες εις βάρος του άμαχου πληθυσμού, είναι ασυγχώρητο ολίσθημα. Οι νεκροί του γερμανικού στρατού στην Ελλάδα δικαιούνται, ασφαλώς, αξιοπρεπούς ταφής σύμφωνα με τον ανθρώπινο νόμο, και οι οικείοι τους δικαιούνται ασφαλώς να  τιμούν την μνήμη τους. Όμως η απόδοση στρατιωτικών τιμών και στρατιωτικού χαιρετισμού από τον επικεφαλής των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων στους νεκρούς στρατιώτες ενός σκληρότατου κατακτητή, πολλοί εκ των οποίων ευθύνονται για σφαγές ελλήνων αμάχων, είναι πράξη θλιβερή, προσβλητική προς τους Έλληνες και ταπεινωτική ενώπιον των ξένων.

Αν η απόδοση τιμής στους νεκρούς του Κατακτητή θα ήταν θλιβερή από οποιονδήποτε έλληνα, προερχόμενη από τον επικεφαλής των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων είναι αδιανόητη. Ο Αρχηγός του ΓΕΕΘΑ υποτίθεται ότι συμπυκνώνει το πιο μαχητικό στοιχείο του συλλογικού ασυνείδητου του Έθνους. Το γεγονός ότι αποτελεί οργανικό στοιχείο της συντεταγμένης Πολιτείας και ενεργεί αυστηρά στο πλαίσιο του Συντάγματος και των Νόμων του Κράτους δεν του στερεί τον βαθύτατο συμβολικό του ρόλο, αυτόν που ποδοπάτησε στον Διόνυσο στις 16 Νοεμβρίου.

Ο κ. Κωσταράκος δεν αναλογίστηκε, καν, τη διπλή βαρύτητα που είχε η ενέργειά του. Το μεγαλύτερο άγος του Ελληνικού Στρατού στη νεώτερη ιστορία του υπήρξε η απροθυμία μέρους του σώματος των Ελλήνων Αξιωματικών να συνεχίσουν τον ένοπλο αγώνα εναντίον του Κατακτητή εξ αιτίας της σύγχυσης που ενέσπειρε στις τάξεις του η στάση μιας μερίδας της ηγεσίας του μετά την συνθηκολόγηση της χώρας στις 23 Απριλίου του 1941. Τη στάση αυτή δεν κατόρθωσε να αντισταθμίσει η μερίδα των αξιωματικών που διέφυγε στη Μέση Ανατολή προκειμένου να συνεχίσει εκεί την αντίσταση, ή βγήκε στο βουνό με αντιστασιακές ομάδες. Αυτή η στάση συμβιβασμού ήταν που έδωσε πρόσφορο έδαφος να ανδρωθούν κατά την Κατοχή κέντρα με σκοτεινές σκοπιμότητες και να επακολουθήσουν τα μεγάλα δεινά του Εμφυλίου. Η μνήμη αυτή όφειλε να καθιστά τον κ. Κωσταράκο διπλά προσεκτικό στις δύσκολες στιγμές που διερχόμαστε. Όμως δε φαίνεται να τον συγκίνησε ιδιαίτερα.

Ας μην επικαλεστεί κανείς την ανάγκη συμβιβασμών και συνδιαλλαγής για λόγους πολιτικού συμφέροντος υπό τις παρούσες συνθήκες. Φυσικά και τέτοιες ανάγκες υπάρχουν και ασφαλώς όποιος βρίσκεται σε πολύ δύσκολη θέση, όπως εμείς τώρα, αναγκάζεται να προβεί σε υποχωρήσεις προκειμένου να εξασφαλίσει κάποιο ελάχιστο αντάλλαγμα. Όμως ο αυτοεξευτελισμός δεν είναι πολιτικός συμβιβασμός και δεν προσφέρει κανένα πρακτικό πλεονέκτημα σε πολιτικές ισορροπίες και διαπραγματεύσεις. Ο αυτοεξευτελισμός απλώς μηδενίζει οριστικά τον εξευτελιζόμενο στα μάτια του άλλου – και προοιωνίζεται μεγαλύτερα δεινά. Όποιος βρίσκεται σε δεινή θέση, φροντίζει να παραχωρεί μόνον όσα είναι απολύτως εξαναγκασμένος να παραχωρήσει, και το έσχατο που διαφυλάσσει ως κόρη οφθαλμού είναι η αξιοπρέπειά του – αυτό που ο κ. Κωσταράκος ποδοπάτησε στον Διόνυσο. Οι γερμανοί γνώριζαν πάρα πολύ καλά τι έκαναν όταν επανειλημμένα καλούσαν τον εκάστοτε Α/ΓΕΕΘΑ στις τελετές τους. Ο μόνος που φαίνεται να μην κατάλαβε ήταν ο κ. Κωσταράκος, που επέλεξε να είναι ο δεύτερος έλληνας στρατηγός μετά τον Τσολάκογλου που κατέθεσε στεφάνι σε γερμανικό στρατιωτικό νεκροταφείο στην Ελλάδα.

Η κατάθεση στεφάνου και ο στρατιωτικός χαιρετισμός αποδόθηκαν εδώ: όχι στη «μνήμη των θυμάτων των αγώνων για τον εκτοπισμό της βίας και της τυραννίας από τον κόσμο και όσων εκδιώχθηκαν με οιοδήποτε τρόπο λόγω θρησκείας, χρώματος ή φυλετικής διάκρισης» αλλά στους 9.973 γερμανούς στρατιώτες που έχουν ταφεί στον Διόνυσο.

Στη θλιβερή ενέργεια της απόδοσης στρατιωτικού χαιρετισμού στους νεκρούς του Διονύσου, προστέθηκαν οι ακόμη πιο θλιβερές δικαιολογίες που προέβαλε ο Εκπρόσωπος Τύπου ΓΕΕΘΑ κ. Χολέβας (δηλαδή ο κ. Κωσταράκος), όταν αντιμετώπισε την κατακραυγή. Όποιος θέλει να τιμήσει την «μνήμη των θυμάτων των αγώνων για τον εκτοπισμό της βίας και της τυραννίας από τον κόσμο και όσων εκδιώχθηκαν με οιοδήποτε τρόπο λόγω θρησκείας, χρώματος ή φυλετικής διάκρισης» όπως αναφέρει ο εκπρόσωπος τύπου,  δεν το κάνει στο γερμανικό στρατιωτικό νεκροταφείο. Οι νεκροί του νεκροταφείου αυτού δεν έπεσαν θύματα αγώνων για τον εκτοπισμό της βίας και της τυραννίας από τον κόσμο, ούτε εκδιώχθηκαν λόγω θρησκείας, χρώματος ή φυλετικής διάκρισης. Σκοτώθηκαν πολεμώντας σε έναν στρατό που υπό το βάρος του αίσχους των όσων διέπραξε, έχει αλλάξει το όνομά του. Ο πραγματικός σκοπός της τελετής ήταν η απόδοση τιμής στους νεκρούς γερμανούς στρατιωτικούς. Η κατάθεση στεφάνου έγινε στο μνημείο των 10.000 νεκρών γερμανών στρατιωτικών. Έτσι, οι Γερμανοί πέτυχαν το ακατόρθωτο. Τα θύματα τιμούν τους θύτες τους.

Και φυσικά, «στην τελετή συμμετείχε μεγάλος αριθμός κρατών και ιδίως όσα κράτη μετείχαν στους δυο Παγκόσμιους πολέμους«, αλλά οι αμερικανοί, οι βρετανοί και οι γάλλοι δεν υπέστησαν από τους νεκρούς του νεκροταφείου αυτά που υπέστη ο ελληνικός λαός. Χρειάζεται εξήγηση αυτό σε έλληνα αξιωματικό; Αλήθεια, ο ισραηλινός Ακόλουθος Αμύνης παρέστη στην τελετή; Ή μήπως απλώς «το Ισραήλ δε μετείχε στους δύο Παγκοσμίους Πολέμους»;

Κατά τα τελευταία έτη ο κ. Κωσταράκος έχει αποδυθεί σε μια εργώδη προσπάθεια τόνωσης του ηθικού των Ενόπλων Δυνάμεων μέσω συμβολικών ενεργειών. Οι μαζικές αποδόσεις πολεμικών σημαιών μπορεί να μαρτυρούν άγνοια της ιστορίας και των συμβολισμών της πολεμικής σημαίας, οι συνεχώς παραγόμενες νέες επίσημες στολές μπορεί να δείχνουν έλλειψη στρατιωτικής αισθητικής, και η απονομή του ανώτατου ελληνικού πολεμικού μεταλλίου στα καλά καθούμενα και χωρίς εξήγηση μπορεί να προκαλεί απλώς απορία. Σε έναν οργανισμό που σταθερά και συστηματικά μετατρέπεται σε δημοσιοϋπαλληλικό μόρφωμα, αυτά ούτως ή άλλως μικρή επίδραση έχουν. Όμως στον έναν συμβολισμό που έχει σημασία, ο Α/ΓΕΕΘΑ εμετρήθη, εζυγίσθη, και ευρέθη ελλιπής.

Αντί να προβάλλει αστείες δικαιολογίες, ο κ. Κωσταράκος οφείλει μια πάρα πολύ μεγάλη συγγνώμη στους Έλληνες.