Βαλκανικοί Πόλεμοι. Κινηματογραφώντας την Ιστορία

Το Πολεμικό Μουσείο παρήγαγε ένα βίντεο με εκπληκτικά κινηματογραφικά στιγμιότυπα από την περίοδο των Βαλκανικών Πολέμων.

Συγχαρητήρια στο Πολεμικό Μουσείο για την αξιοποίηση του υλικού του!

Συνέδριο: 100 Χρόνια από τη διεξαγωγή των Βαλκανικών Πολέμων

Το Γενικό Επιτελείο Στρατού, δια της Διευθύνσεως Ιστορίας Στρατού, διοργανώνει στις 7 και 8 Φεβρουαρίου Επιστημονική Διημερίδα στο πλαίσιο των επετειακών εκδηλώσεων για τη συμπλήρωση 100 χρόνων από την διεξαγωγή των Βαλκανικών Πολέμων.

Κατ΄αρχάς, να συγχαρούμε το ΓΕΣ για το πνεύμα της εκδηλώσεως. Η τιμή στους Πεσόντες Πολεμιστές δε μπορεί και δεν πρέπει να αποδίδεται μόνον με τις συνήθεις επετειακές τελετές. Η στρατιωτική τελετουργία είναι απαραίτητη για την υπόμνηση των θυσιών που έκαναν πραγματικοί, απλοί άνθρωποι, ξεπερνώντας τους εαυτούς τους για χάρη της Πατρίδας και επ’ ωφελεία των επομένων γενεών. Είναι απαραίτητη, αλλά δεν είναι αρκετή.

Η πρωτοβουλία του ΕΣ να αναγράφει καθ΄όλη τη διάρκεια του χρόνου, σε ηλεκτρονική πινακίδα, στην είσοδο του Στρατοπέδου Παπάγου, κυλιόμενα τα ονόματα των Πεσόντων είναι αξιέπαινη. Απότιση φόρου τιμής στα συγκεκριμένα, πραγματικά πρόσωπα που θυσίασαν τη ζωή τους.

Εξ ίσου αξιέπαινη υπήρξε η πρωτοβουλία για τη διενέργεια της διημερίδας, με πρόθεση την επιστημονική και συστηματική διερεύνηση της στρατιωτικής διεξαγωγής των Βαλκανικών Πολέμων, σε όλο το εύρος των πτυχών της. Αυτό το πνεύμα θα όφειλε να διακρίνει την απόδοση τιμής στους πεσόντες: Πέρα από τους οφειλόμενους συμβολισμούς, μια σοβαρή, έμπρακτη προσπάθεια να διδαχθούμε από τα γεγονότα, να βελτιωθούμε, και να μπορέσουμε στην πράξη να διεκδικήσουμε το «εσόμεθα πολλώ κάρρονες».

Έχοντας την δυνατότητα να παρακολουθήσουμε ένα μεγάλο μέρος των ανακοινώσεων της 1ης ημέρας, οφείλουμε να πούμε ότι ο ενθουσιασμός για το περιεχόμενο της διημερίδας είναι μάλλον μικρότερος απ’ ότι για την πρόθεσή της. Η στρατιωτική ιστορία στη χώρα μας έχει σοβαρά βήματα να διανύσει ακόμη. Και, με δεδομένο ότι – σε αντίθεση με άλλες ανθρώπινες δραστηριότητες – για τις Ένοπλες Δυνάμεις η στρατιωτική ιστορία δεν αποτελεί τελετουργική δραστηριότητα αλλά πρακτικό εργαλείο επαγγελματικής μορφώσεως, η κατάσταση μάλλον προβλημάτισε.

Τα κατωτέρω πρώτα σχόλια γίνονται με την επιφύλαξη ότι, προφανώς, δεν είναι διαθέσιμα ακόμη τα πρακτικά των εργασιών και ως εκ τούτου οι όποιες κρίσεις κι εντυπώσεις διατυπώνονται με τις εισηγήσεις να ανακαλούνται από μνήμης.

Η πρώτη εισήγηση έγινε από τον κ. Ευάνθη Χατζηβασιλείου, Αναπληρωτή Καθηγητή του ΕΚΠΑ, με θέμα: «Τεχνολογία, Βιομηχανική Επανάσταση και πόλεμος. Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι ως μετάβαση από τον 19ο στον 20ο αιώνα».

Μικρασιατική Εκστρατεία: Βαθύτερα αίτια της στρατιωτικής μας ήττας, Μέρος 4ο – Α’

Η Ελληνική επιχειρησιακή εμπειρία, 1912-1913

Το Γενικό Στρατηγείο του ΕΣ στην Ελασσόνα, αμέσως πριν από τη Μάχη του Σαρανταπόρου.

Η αναφερόμενη, συνήθως, μακρά πολεμική εμπειρία με την οποία προσήλθε ο ΕΣ στη Μικρασιατική Εκστρατεία αποτελείται, στην πράξη, από τέσσερις πολεμικές προσπάθειες:

1. Α’ Βαλκανικός Πόλεμος
2. Β’ Βαλκανικός Πόλεμος
3. Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος
4. Εκστρατεία στην Ουκρανία

Από αυτές τις τέσσερις συγκρούσεις, μόνο στις δύο πρώτες ο ΕΣ έλαβε μέρος ως ανεξάρτητος και αυτόνομος στρατός που σχεδίαζε κι εκτελούσε τις δικές του επιχειρήσεις, έστω και στο πλαίσιο μιας πολιτικής συμμαχίας. Στις υπόλοιπες δύο συγκρούσεις έλαβαν μέρος μονάδες και σχηματισμοί του ΕΣ που αποτελούσαν τμήματα μεγαλύτερων, ξένων σχηματισμών, ενώ το σχεδιασμό τον επιχειρήσεων τον είχαν ξένοι, όπως και το μεγαλύτερο μέρος της υποστήριξης των ελληνικών δυνάμεων.

Κατά τον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο ο ΕΣ αντιμετώπισε τον οθωμανικό στρατό. Στον πόλεμο αυτό ο ελληνικός στρατός απέδειξε ότι μπορεί να δρα ως οργανωμένος, πλέον στρατός, αιφνιδιάζοντας τους τούρκους αλλά και τους συμμάχους του, που τον είχαν υποτιμήσει. Επιπλέον, για πρώτη και τελευταία φορά στην πολεμική δεκαετία, έκανε μια τολμηρή στρατηγική επιλογή η οποία, σε συνδυασμό με την ανικανότητα του αντιπάλου στη συλλογή πληροφοριών και τη ναυτική υπεροχή που εξασφάλισε το ΒΝ, ήταν αυτή που του χάρισε τη νίκη. Το σύνολο σχεδόν των δυνάμεων του ΕΣ, περίπου 7 μεραρχίες, συγκεντρώθηκε στο μέτωπο της Θεσσαλίας, αφήνοντας στο μέτωπο της Ηπείρου ελάχιστες μονάδες, συνολικής δυνάμεως μίας μεραρχίας. Επέτυχε έτσι σημαντική υπεροχή έναντι των τουρκικών δυνάμεων που αντιμετώπιζε, και οι οποίες είχαν μοιραστεί ισομερώς μεταξύ των δύο τοπικών θεάτρων επιχειρήσεων.