«Ενήμερος επί της Καταστάσεως» ή πνιγμένος στην πληροφορία;

του Καρλ Φορσλίγκ, Τχου (USMC)

(μετάφραση και σχολιασμός Τ.Τ.)

To παρακάτω άρθρο αναρτήθηκε στον ιστότοπο Modern War Institute στις 7 Μαΐου 2014 και γράφτηκε από τον Ταγματάρχη των Πεζοναυτών Καρλ Φόρσλιγκ (Carl “Skin” Forsling). Μπορείτε να βρείτε το πρωτότυπο εδώ. 

Ο Ταγματάρχης Φορσλίγκ είναι χειριστής MV-22B Osprey και υποδιοικητής της Μοίρας 204 (VMMT-204) των Πεζοναυτών. Υπηρέτησε ως σύμβουλος στη Συνοριακή Αστυνομία του Αφγανιστάν στην Επαρχία Χέλμαντ. Έχει υπηρετήσει ως εκπαιδευτής στους παρακάτω τύπους: MV-22B, CH-46E και ΤΗ-57. Είναι πτυχιούχος των πανεπιστημίων της Πενσυλβανίας και της Βοστώνης.

 

Ως στρατιωτικοί ηγέτες θέλουμε να πιστεύουμε ότι έχουμε έναν πυρήνα αξιών, αντιλήψεων και εργασιακών πρακτικών που υπερβαίνουν την καθημερινότητα της κοινωνίας. Οι Κλάδοι των Ενόπλων μας Δυνάμεων χρησιμοποιούν ρητά όπως: «Πάντα Πιστός»^*, «Αυτό θα υπερασπίσουμε»^** ή «Τιμή, Θάρρος, Αφοσίωση»^***. Μερικοί από μας φτάνουν να αστειεύονται ότι έχουμε πάνω από δύο αιώνες παράδοσης απείραχτους από την πρόοδο. Όμως αυτό δεν είναι ακριβές. Είμαστε προϊόντα της κοινωνίας από την οποία προερχόμαστε, με τα καλά της και τα κακά της.

Οι ένοπλες δυνάμεις παίρνουν τα στοιχεία της αμερικανικής κοινωνίας και τα μεγεθύνουν. Σε γενικές γραμμές, αυτό είναι καλό. Σήμερα ειδικά, σε έναν σημαντικό τομέα, δεν είναι.

Πολιτική Επάνδρωσης του Σώματος των Αξιωματικών

του Donald Vandergriff

Ταγματάρχη (ε.α.) του Αμερικανικού Στρατού

Το κείμενο που ακολουθεί αποτελεί προσαρμογή μιας παρουσίασης του ταγματάρχη (ε.α.) του Στρατού των ΗΠΑ Donald Vandergriff, σημαντικού μελετητή των θεμάτων στρατιωτικής στελέχωσης και πολιτικής στρατιωτικού προσωπικού.

Το κείμενο δεν είναι αυτούσια μετάφραση αγγλικού κειμένου, αλλά αποτελεί προσαρμογή μιας εκτενούς παρουσίασης του συγγραφέα (σε powerpoint). Επελέγη η παρουσίαση αυτή έναντι άλλων κειμένων από βιβλία ή άρθρα του συγγραφέα, γιατί αποτελεί την καλύτερη σύνοψη των θέσεων του. Καθώς, όπως αναφέρθηκε, το κείμενο αποτελεί προσαρμογή παρουσίασης, ζητείται εκ των προτέρων η κατανόηση του αναγνώστη για την έλλειψη ροής που μερικές φορές εμφανίζεται.

Αντικείμενο του κειμένου είναι η πολιτική επάνδρωσης του Σώματος των αξιωματικών. Το ενδιαφέρον του Βάντεργκριφ είναι, προφανώς, ο Στρατός των ΗΠΑ, εξ ου και ένα σημαντικό μέρος της αναφέρεται σε αυτόν. Σκοπός του κειμένου είναι να παρουσιάσει τις πρακτικές που ακολούθησαν στο θέμα αυτό στρατοί του παρελθόντος που βάσει των επιδόσεών τους θεωρούνται επιτυχείς, να τις αντιδιαστείλει με τις αντίστοιχες πρακτικές που ακολούθησαν στρατοί που θεωρούνται μάλλον ανεπιτυχείς, να εξηγήσει πως και γιατί επενεργούσαν έτσι οι πρακτικές αυτές, καθώς και να κάνει μια προβολή τους στα σημερινά πράγματα.

Σε επόμενο κείμενο θα ακολουθήσει σχολιασμός για τα ελληνικά πράγματα.

Οι Στρατοί του Παρελθόντος: Επιτυχείς και Ανεπιτυχείς Πρακτικές στην Πολιτική Προσωπικού

Στο θέμα της επάνδρωσης του σώματος των αξιωματικών, υπάρχουν πρακτικές που ιστορικά έχουν αποδειχθεί επιτυχείς και άλλες που έχουν οδηγήσει σε αποτυχία.

Επιτυχείς πρακτικές:

• Η μικρή αναλογία αξιωματικών προς  οπλίτες (1:33). Οι στρατοί αυτοί, και εκ της αναλογίας αυτής, είχαν ταχύτερους «κύκλους αποφάσεων» σε σχέση με τους αντιπάλους τους. Αυτό σημαίνει ότι τα λιγότερα επίπεδα διοίκησης (και άρα αναμετάδοσης και πιθανής αλλοίωσης των διαταγών) οδηγούσαν σε ταχύτερες ενέργειες και αντιδράσεις έναντι αυτών των αντιπάλων τους.
• Η πολιτική επάνδρωσης των επιχειρησιακών στρατευμάτων αναπτύσσονταν με επίκεντρο την επάνδρωση των μονάδων («σύστημα επάνδρωσης μονάδας»)
• Οι πολυτιμότερες υπηρεσιακά θέσεις ήταν αυτές της διοικήσεως και εκπαιδευτή, με διάρκεια παραμονής 3-5 έτη  στις θέσεις κλειδιά.

Ανεπιτυχείς πρακτικές:

• Η υψηλή αναλογία αξιωματικών προς οπλίτες (1:13 έως 1:6). Οι στρατοί αυτοί, και εκ της αναλογίας αυτής, είχαν αργούς «κύκλους αποφάσεων» σε σχέση με τους αντιπάλους τους.
• Η ατομοκεντρική πολιτική επάνδρωσης των επιχειρησιακών στρατευμάτων, με επίκεντρο τις μετακινήσεις μεμονωμένων ατόμων, και με αρνητική επίπτωση στην αποτελεσματικότητα των μονάδων.
• Η ταχεία εναλλαγή των αξιωματικών μεταξύ πολλών θέσεων, με διάρκεια παραμονής σε κάθε νέα θέση 10,1 μήνες κατά μέσον όρο.

Περαιτέρω πρακτικές που αντιδιέστειλαν τους επιτυχείς από τους ανεπιτυχείς στρατούς του παρελθόντος ήταν οι εξής:

Προτάσεις για την αναδιοργάνωση των ΤΘ, Μέρος Γ’: Ίλες και Ουλαμοί Μέσων Αρμάτων

Γράφει ο Αρματιστής

(Ταξίαρχος ε.α. Βασίλειος Λουμιώτης)

Τα άρματα αποτελούν ένα από τα πλέον σημαντικά οπλικά συστήματα του στρατού και ταυτόχρονα τα πλέον δαπανηρά όσο αφορά το κόστος κτήσης – λειτουργίας. Οι μονάδες αρμάτων, αλλά και οι μονάδες των λοιπών Όπλων και Σωμάτων του στρατού, αποτελούν απαιτητικούς οργανισμούς όσον αφορά την οργάνωση, τη διοίκησή και την προς πόλεμο προετοιμασία τους. Η διεξαγωγή της σύγχρονης μάχης αποτελεί πλέον μια πολύ δύσκολη υπόθεση που στο κλιμάκιο της Ομάδας – Διμοιρίας – Ουλαμού μόνο προσεκτικά επιλεγμένοι και άριστα εκπαιδευμένοι μικροί διοικητέςμπορούν να διευθύνουν. Επομένως η απαίτηση για τη διοίκηση των ουλαμών αρμάτων και αναγνωρίσεως από ικανούς και άριστους επαγγελματίες διοικητές είναι όχι μόνο προφανής, αλλά επιτακτική.

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΩΝ ΟΥΛΑΜΩΝ ΑΡΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΕΩΣ

Η ποιότητα των διοικήσεων των Ελληνικών ΤΘ στο κλιμάκιο των διοικητών των ΤΘ Ταξιαρχιών, των ΕΜΑ-ΕΑΝ και των ΙΜΑ-ΙΛΑΝ, βρίσκεται σε πολύ υψηλό επίπεδο. Η Σχολή Τεθωρακισμένων (ΣΑΤΘ) κάνει σπουδαία δουλειά και διατίθεται πλέον μακρά γνώση, εμπειρία και παράδοση που μεταλαμπαδεύονται στους νεώτερους.

Έχω όμως τη γνώμη ότι υπάρχει πρόβλημα στηνκάλυψη του απαιτούμενου αριθμού διοικητών Ουλαμών Μέσων Αρμάτων (ΟΥΜΑ), Ουλαμών Αναγνωρίσεως (ΟΥΛΑΝ), Ουλαμών Ανιχνευτών (ΟΥΛΑΝΙΧ) και Ουλαμών Όλμων 4,2’’ με επαγγελματίες αξιωματικούς. Με βάση τα προβλεπόμενα από τις συνθέσεις οι διοικητές αυτοί θα πρέπει να είναι ανθυπίλαρχοι (ανθυπολοχαγοί), αν και οι πίνακες συνθέσεως δεν πρέπει να θεωρούνται ως κάτι το δεσμευτικό όσον αφορά τη στελέχωση των μονάδων με αξιωματικούς και υπαξιωματικούς συγκεκριμένων βαθμών, αλλά ως ένας οδηγός που αφ’ ενός υποδεικνύει το «ορθόν» και αφ’ ετέρου καθορίζει τις οργανικές θέσεις αξιωματικών και υπαξιωματικών στις μονάδες κατά βαθμό. Όταν όμως τα Ελληνικά ΤΘ διαθέτουν (σύμφωνα με ανοικτές πηγές) 1.200 περίπου άρματα, αυτό σημαίνει ότι απαιτούνται και 300(+) διοικητές μάχιμων ουλαμών, που βεβαίως δεν μπορούν να προέλθουν από τους 30-40 ανθυπίλαρχους που εξέρχονται από τη Σχολή Ευελπίδων κάθε χρόνο. Παλαιότερα – πριν μια 15ετία περίπου – ο απαιτούμενος αριθμός ουλαμαγών (αλλά και διμοιριτών των λοιπών Όπλων και Σωμάτων), καλυπτόταν σε ποσοστό άνω του 90% από Δόκιμους Έφεδρους Αξιωματικούς (ΔΕΑ). Τότε όμως η θητεία είχε μεγάλη διάρκεια και παρεχόταν ικανοποιητικός χρόνος για την εκπαίδευση των ΔΕΑ στις σχολές και στις μονάδες, αν και σε καμιά περίπτωση ο αναγκαίος. Όμως και αυτός ο τρόπος απεδείχθη ατελέσφορος, αφού οι ΔΕΑ (κατά τη συνήθη Ελληνική πρακτική) έπαιρναν σύντομα μετάθεση για τις μονάδες και τις υπηρεσίες του εσωτερικού, με αποτέλεσμα οι επιλαρχίες να βρίσκονται σε μια αέναη διαδικασία εκπαίδευσης νέων ουλαμαγών. Κατά την παρούσα περίοδο που η θητεία έχει μειωθεί σε απαράδεκτα χαμηλά επίπεδα και οι Επιλαρχίες έχουν εξοπλιστεί με σύγχρονα άρματα που εκ των πραγμάτων θέτουν και υψηλές απαιτήσεις διοίκησης και επάνδρωσης, θα ήταν πιστεύω ανόητο να αναζητούνται οι Ουλαμαγοί των τεθωρακισμένων μονάδων στους ΔΕΑ των οποίων η εκπαίδευση δεν διαρκεί περισσότερο από 4 μήνες, η δε θητεία τους στις μονάδες εκστρατείας διαρκεί ακόμη λιγότερο, ή και καθόλου.

Μικρασιατική Εκστρατεία: Ο Οθωμανικός-Τουρκικός Στρατός πριν από την Μικρασιατική Εκστρατεία. Η αντίπαλη πλευρά, Μέρος Α’

Γράφει ο Κλεάνθης

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Στην ενότητα που ακολουθεί γίνεται μια προσπάθεια να αναλυθεί ο τουρκικός στρατιωτικός οργανισμός που πολέμησε τον αντίστοιχο ελληνικό στα πεδία μάχης της Μ. Ασίας το 1919-1922. Στα πεδία των μαχών της Μικράς Ασίας δεν συγκρούστηκαν απλώς αριθμοί ανδρών και όπλων αλλά πολύπλοκοι στρατιωτικοί οργανισμοί, οι οπλισμένοι βραχίονες των κρατών που τους παρήγαγαν. Υπό αυτήν την ευρύτερη οπτική θα επιχειρήσουμε να εξετάσουμε τα στρατεύματα που πολέμησαν, εδώ των Τούρκων, των δε Ελλήνων στο μέλλον. Με άλλα λόγια, θα διερευνήσουμε τις βαθύτερες αιτίες που συντέλεσαν στην πολεμική επίδοση των αντιμαχομένων πλευρών, καθώς τα αποτελέσματα τους θα τα δούμε στην εξιστόρηση. Γενικότερα, παρά την γοητεία που ασκούν περιγραφές για ανώτερα όπλα (π.χ τα τουρκικά Σκόντα) ή για εξαιρετικά σχέδια ή λάθη των στρατηγών κλπ, σε ένα πόλεμο αυτό που μετρά περισσότερο είναι όσα προηγήθηκαν, οι πολιτικές περί πολέμου αντιλήψεις και οι αντίστοιχες ενέργειες με τις οποίες το κράτος και η κοινωνία προετοίμασαν τα στρατεύματα τους για πόλεμο.

Ξεκινάμε εδώ από την λιγότερο γνωστή πλευρά, την τουρκική, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ο ελληνικός στρατιωτικός οργανισμός έχει παρουσιαστεί με επάρκεια μέχρι σήμερα. Άλλωστε, η κατανόηση των δυνατοτήτων και αδυναμιών του αντιπάλου είναι ουσιώδης παράμετρος στην αναλυτική προσέγγιση μιας στρατιωτικής σύγκρουσης. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό στην περίπτωση της Μικρασιατικής Εκστρατείας, όπου αρχικά ο αντίπαλος των Ελλήνων εμφανίστηκε ως ομάδες ημι-άτακτων «τσετών», αλλά εξελίχθηκε γρήγορα σε ισχυρό τακτικό στράτευμα που τελικά οδήγησε τον ελληνικό στρατό σε ταπεινωτική ήττα.

Ο σκοπός λοιπόν της εξέτασης των στρατιωτικών οργανισμών που ξεκινά εδώ, είναι διπλός: Πρώτον, να διευκολυνθεί η κριτική αναψηλάφηση της Εκστρατείας που επιχειρείται στο παρόν ιστολόγιο. Δεύτερον, να δειχτεί στην πράξη και ειδικά για την Μικρασιατική Εκστρατεία, η βασική μας θέση: Ο πόλεμος είναι κατ΄ αρχήν πολιτική υπόθεση, με την ευρεία έννοια, και αυτό που κυρίως συμβαίνει στο πεδίο της μάχης, είναι το αποτέλεσμα των σχετικών με τον πόλεμο αντιλήψεων και προετοιμασιών στον καιρό της ειρήνης. Κάθε στρατός πολεμά κατά βάση όπως προετοιμάζεται.

«Μεθοδική Μάχη»

Επειδή σε πρόσφατες αναρτήσεις και σχόλια έχει χρησιμοποιηθεί ο όρος «μεθοδική μάχη» που χαρακτήριζε το δόγμα του γαλλικού στρατού του Α’ ΠΠ, του Μεσοπολέμου καθώς και του Β΄ ΠΠ. Ο όρος έχει ενδιαφέρον όχι μόνον για τη στρατιωτική ιστορία (της ελληνικής συμπεριλαμβανομένης) αλλά και για την επιρροή που έχει ασκήσει τόσο στην αμερικανική στρατιωτική σκέψη, όσο και στην ελληνική, με δύο διαδρομές: μία άμεση, λόγω της γαλλικής επιρροής στον ΕΣ τόσο πριν από τον Α’ ΠΠ και κατά τον Μεσοπόλεμο (η ελληνική Σχολή Πολέμου οργανώθηκε από γάλλους), όσο και μεταπολεμικά, εξ αιτίας της μέχρι σήμερα επιρροής των γαλλοτραφών αμερικανών.

Ο παρακάτω «ορισμός» προέρχεται από το βιβλίο του Ρόμπερτ Ντάφτυ: «Οι Σπόροι της Καταστροφής: Η Εξέλιξη του Δόγματος του Γαλλικού Στρατού, 1919-1939»  εκδ. Archon Books, 1985.

Ο Ρόμπερτ Ντάφτυ είναι απόστρατος συνταγματάρχης του Αμερικανικού Στρατού. Διετέλεσε επικεφαλής του Τμήματος Ιστορίας της αμερικανικής στρατιωτικής ακαδημίας του Ουέστ Πόιντ και έχει γράψει σημαντικά βιβλία για τον γαλλικό στρατό του πρώτου μισού του 20ου αιώνα.

Bataille conduite – Μεθοδική Μάχη

«Μία αυστηρά ελεγχόμενη επιχείρηση κατά την οποία όλες οι μονάδες και όλα τα όπλα παρατάσσονταν προσεκτικά και εν συνεχεία αναπτύσσονταν στη μάχη. Οι γάλλοι προτιμούσαν μία μάχη βήμα προς βήμα, με όλες τις μονάδες να κινούνται υπάκουα μεταξύ των γραμμών φάσεων και σύμφωνα με αυστηρά προκαθορισμένα χρονοδιαγράμματα. Πίστευαν ότι αυτές οι μέθοδοι ήταν ουσιώδεις για τη συνεκτική ανάπτυξη των τεράστιων αριθμών ανδρών και υλικού που απαιτούσε η σύγχρονη μάχη. Μία βιαστικά προετοιμασμένη, παρορμητική σύγκρουση ήταν καταδικασμένη σε αποτυχία. Το επίκεντρο της λήψης αποφάσεων ήταν καλύτερο να παραμένει στα ανώτερα κλιμάκια διοικήσεως, επειδή ο συγκεντρωτικός έλεγχος ήταν απαραίτητος για να συντονιστούν οι ενέργειες των πολυάριθμων υφισταμένων μονάδων.

Σε αντίθεση με την αποκεντρωμένη μάχη στην οποία όλοι οι αξιωματικοί σε όλα τα επίπεδα αναμένονταν να επιδείξουν πρωτοβουλία κι ευελιξία, οι Γάλλοι προτιμούσαν την άκαμπτη συγκέντρωση και την αυστηρή πειθαρχία. Το δόγμα τους τόνιζε την ανάγκη να αποφεύγεται μία αντιπαράθεση στην οποία κινούμενοι στρατοί θα συγκρούονταν αναπάντεχα κατά τρόπο απρογραμμάτιστο και αυθόρμητο. Προτιμούσαν έτσι τη χρονοβόρα, πολύπλοκη διαδικασία που προέκρινε την προετοιμασία έναντι του αυτοσχεδιασμού. Ως αποτέλεσμα αυτής της προσέγγισης, το γαλλικό δόγμα οραματίζονταν αρχικά την απίσχναση του αντιπάλου του επιτιθεμένου από τα πυρά του αμυνομένου και εν συνεχεία την καταστροφή του από μία μαζική αλλά αυστηρά ελεγχόμενη επίθεση εν είδει «πολιορκητικού κριού*.»

(* εκ παραδρομής, αρχικά γράφτηκε: «κλοιού»)

Ένα σχόλιο για τη Διακλαδική Διοίκηση Ειδικών Επιχειρήσεων

Πρόσφατα ιδρύθηκε από το ΓΕΕΘΑ η Διακλαδική Δύναμη Ειδικών Επιχειρήσεων που θα αποτελέσει την ενιαία διοικητική στέγη για τις μονάδες Ειδικών Επιχειρήσεων των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων.

Θα αντιπαρέλθουμε το αισθητικά ατυχές της τελετής – η τελετουργία δεν αποτελεί ισχυρό σημείο των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων και αυτό οφείλεται στο ότι δεν έχουν πολύ μεγάλο παρελθόν. Άλλωστε, είναι χαρακτηριστικό ότι ούτε οι φημισμένες Ισραηλινές Ένοπλες Δυνάμεις είναι διακεκριμένες για την τελετουργία τους – για τον ίδιο ακριβώς λόγο. Πολύ ατυχέστερη είναι η επιλογή του ρητού του θυρεού: Η φράση «Φοβού τους Δαναούς [και δώρα φέροντες]» έχει καθιερωθεί στο δυτικό κόσμο ως έκφραση δυσπιστίας προς τους Έλληνες και όχι ως έκφραση φόβου ή σεβασμού. Αλλά τα τυπικά είναι μικρής σημασίας.

Θλιβερή υπήρξε – για μία ακόμη φορά – η προκλητική αμέλεια ασφαλείας πληροφοριών εκ μέρους των Ενόπλων Δυνάμεων, με την έκθεση κεντρικών στελεχών των ειδικών δυνάμεων στο φωτογραφικό φακό και στις ξένες υπηρεσίες πληροφοριών – που δεν τις επιθυμούν για συλλεκτικούς λόγους. Το πνεύμα υπηρεσίας του δημοσίου και όχι πολεμικού οργανισμού έχει δυστυχώς ριζώσει τραγικά στο Υπουργείο Αμύνης.

Αντιπαρερχόμενοι την τελετή κι ερχόμενοι στο ίδιο το γεγονός της ίδρυση της Διοικήσεως, οφείλουμε να συγχαρούμε το ΓΕΕΘΑ, καθώς η ενέργεια δείχνει δύο προφανή θετικά στοιχεία. Αφ’ ενός οι ΕΔ δείχνουν ότι συνειδητοποιούν τη διαφορά μεταξύ των ειδικών και των επίλεκτων δυνάμεων, διαχωρίζοντάς τις διοικητικά. Δεν πρόκειται για φιλοσοφικό ή τυπολατρικό θέμα: η σύγχυση στις έννοιες δημιουργεί σύγχυση στους ρόλους, τις αποστολές και την προετοιμασία, που σε περίοδο επιχειρήσεων αποβαίνει καταστροφική. Επιπλέον, η ενοποίηση, υπό κανονικές (όχι και βέβαιες, πάντως) συνθήκες, θα αποδώσει οφέλη όχι μόνον ως προς την επιχειρησιακή προετοιμασία και χρήση των ειδικών δυνάμεων αλλά και σε ό,τι αφορά θέματα εκπαίδευσης, εξοπλισμού και συντονισμού.

Αφού επισημάνθηκαν τα – κατ΄αρχήν, τουλάχιστον – θετικά στοιχεία της ίδρυσης της διοίκησης, οφείλουν να επισημανθούν τα στοιχεία που αυτή δεν επιλύει από μόνη της, και που είναι ίσως πολύ σημαντικότερα από τα προβλήματα που επιλύει.

Συνέδριο: 100 Χρόνια από τη διεξαγωγή των Βαλκανικών Πολέμων

Το Γενικό Επιτελείο Στρατού, δια της Διευθύνσεως Ιστορίας Στρατού, διοργανώνει στις 7 και 8 Φεβρουαρίου Επιστημονική Διημερίδα στο πλαίσιο των επετειακών εκδηλώσεων για τη συμπλήρωση 100 χρόνων από την διεξαγωγή των Βαλκανικών Πολέμων.

Κατ΄αρχάς, να συγχαρούμε το ΓΕΣ για το πνεύμα της εκδηλώσεως. Η τιμή στους Πεσόντες Πολεμιστές δε μπορεί και δεν πρέπει να αποδίδεται μόνον με τις συνήθεις επετειακές τελετές. Η στρατιωτική τελετουργία είναι απαραίτητη για την υπόμνηση των θυσιών που έκαναν πραγματικοί, απλοί άνθρωποι, ξεπερνώντας τους εαυτούς τους για χάρη της Πατρίδας και επ’ ωφελεία των επομένων γενεών. Είναι απαραίτητη, αλλά δεν είναι αρκετή.

Η πρωτοβουλία του ΕΣ να αναγράφει καθ΄όλη τη διάρκεια του χρόνου, σε ηλεκτρονική πινακίδα, στην είσοδο του Στρατοπέδου Παπάγου, κυλιόμενα τα ονόματα των Πεσόντων είναι αξιέπαινη. Απότιση φόρου τιμής στα συγκεκριμένα, πραγματικά πρόσωπα που θυσίασαν τη ζωή τους.

Εξ ίσου αξιέπαινη υπήρξε η πρωτοβουλία για τη διενέργεια της διημερίδας, με πρόθεση την επιστημονική και συστηματική διερεύνηση της στρατιωτικής διεξαγωγής των Βαλκανικών Πολέμων, σε όλο το εύρος των πτυχών της. Αυτό το πνεύμα θα όφειλε να διακρίνει την απόδοση τιμής στους πεσόντες: Πέρα από τους οφειλόμενους συμβολισμούς, μια σοβαρή, έμπρακτη προσπάθεια να διδαχθούμε από τα γεγονότα, να βελτιωθούμε, και να μπορέσουμε στην πράξη να διεκδικήσουμε το «εσόμεθα πολλώ κάρρονες».

Έχοντας την δυνατότητα να παρακολουθήσουμε ένα μεγάλο μέρος των ανακοινώσεων της 1ης ημέρας, οφείλουμε να πούμε ότι ο ενθουσιασμός για το περιεχόμενο της διημερίδας είναι μάλλον μικρότερος απ’ ότι για την πρόθεσή της. Η στρατιωτική ιστορία στη χώρα μας έχει σοβαρά βήματα να διανύσει ακόμη. Και, με δεδομένο ότι – σε αντίθεση με άλλες ανθρώπινες δραστηριότητες – για τις Ένοπλες Δυνάμεις η στρατιωτική ιστορία δεν αποτελεί τελετουργική δραστηριότητα αλλά πρακτικό εργαλείο επαγγελματικής μορφώσεως, η κατάσταση μάλλον προβλημάτισε.

Τα κατωτέρω πρώτα σχόλια γίνονται με την επιφύλαξη ότι, προφανώς, δεν είναι διαθέσιμα ακόμη τα πρακτικά των εργασιών και ως εκ τούτου οι όποιες κρίσεις κι εντυπώσεις διατυπώνονται με τις εισηγήσεις να ανακαλούνται από μνήμης.

Η πρώτη εισήγηση έγινε από τον κ. Ευάνθη Χατζηβασιλείου, Αναπληρωτή Καθηγητή του ΕΚΠΑ, με θέμα: «Τεχνολογία, Βιομηχανική Επανάσταση και πόλεμος. Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι ως μετάβαση από τον 19ο στον 20ο αιώνα».

Μικρασιατική Εκστρατεία: Βαθύτερα αίτια της στρατιωτικής μας ήττας, Βιβλιογραφικό Σημείωμα

Η εργασία αυτή αφιερώνεται στην ιερή μνήμη των πεσόντων πολεμιστών της Μικρασιατικής Εκστρατείας.

Άμωμοι αυτοί αν έπταισαν ο Δίαιος και ο Κριτόλαος

Η εργασία για τη διερεύνηση κάποιων από τα αίτια της στρατιωτικής ήττας της Ελλάδας στη Μικρασία το 1922 κλείνει με μια αναφορά στις βιβλιογραφικές πηγές που χρησιμοποιήθηκαν κατά τη σύνταξή της.

Μικρασιατική Εκστρατεία. Κηδεία πεσόντος.

Για τη σύνταξη της εργασίας χρησιμοποιήθηκαν οι εξής βασικές πηγές:

Σχετικά με την οργανωτική ιστορία του Ελληνικού Στρατού, βασικές πηγές:

• «Ιστορία της Οργάνωσης του Ελληνικού Στρατού» της Διεύθυνσης Ιστορίας του ΓΕΣ, 2005.
• Ιστορία του ΕΣ, 1821-1997, από την επίσημη ιστοσελίδα του ΓΕΣ
• Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Τόμος ΙΔ’
• Απομνημονεύματα Αξιωματικών του ΕΣ, ιδιαίτερα Δούσμανη, Παρασκευόπουλου και Στρατηγού

Σχετικά με την οργανωτική ιστορία του Τουρκικού Στρατού, οι βασικές πηγές υπήρξαν τα βιβλία

• A Military History of the Ottomans, From Osman to Attatürk, των Mesut Uyar και Edward Erickson, Praeger Security International, 2009

(Ο Erickson είναι απόστρατος αξιωματικός του Αμερικανικού Στρατού, καθηγητής στρατιωτικής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Σώματος των Πεζοναυτών και ο καλύτερος γνώστης της ύστερης οθωμανικής στρατιωτικής ιστορίας στη Δύση. Επιπλέον, χαίρει της εμπιστοσύνης των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων. Το βιβλίο του για τον Α΄ΠΠ προλογίζεται από τον στρατηγό  Κιβρίκογλου ενώ αυτός ήταν αρχηγός του τουρκικού Γενικού Επιτελείου.

Ο Uyar είναι αξιωματικός του Τουρκικού Στρατού, καθηγητής στην τουρκική Στρατιωτική Ακαδημία («Σχολή Ευελπίδων»)).

• The Beginnings of Ottoman-German partnership: Diplomatic and Military Relations between Germany and the Ottoman Empire before the First World War, διατριβή του Edip Öncü στο Τμήμα Ιστορίας του Πανεπιστημίου Bilkent

Μικρασιατική Εκστρατεία: Βαθύτερα αίτια της στρατιωτικής μας ήττας, Μέρος 5ο – Β’

Το 5/42 Σύνταγμα Ευζώνων στη Μικρά Ασία

(Η παρούσα ανάρτηση αποτελεί το τελευταίο μέρος του κειμένου για τη Μικρασιατική Εκστρατεία)

Σκέψεις για τη σημερινή πραγματικότητα

Οι δύο από τους τρεις αιτίες της τουρκικής επιτελικής υπεροχής κατά τη Μικρασιατική Εκστρατεία μπορούν, δυστυχώς να αναχθούν και τη σημερινή εποχή, τόσο στο ακριβώς αντίστοιχο όσο και στο ευρύτερο πεδίο ενδιαφέροντος, ενώ ο άλλος, αντί να είναι πεδίο προνομιακής εκμεταλλεύσεως παραμένει απολύτως παραμελημένος και μάλλον αδιανόητος για τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις.

Ειδικότερα:

Η μέριμνα των ΕΔ για τον ίδιο τον οργανισμό τους

Στο πεδίο αυτό, η κατάσταση παραμένει σχεδόν εξ ίσου προβληματική με τις αρχές του αιώνα.

Στο ειδικότερο πεδίο των Σχολών Πολέμου που παρέχουν την βασική επιτελική κατάρτιση, στην ουσία τους τα πράγματα παραμένουν τα ίδια.

Από ελληνικής πλευράς, ασφαλώς ο κάθε κλάδος είχε επί δεκαετίες την αντίστοιχη σχολή επιτελικής εκπαιδεύσεως, ενώ από το 2003 η επιτελική εκπαίδευση κατ’ ουσίαν διαχωρίστηκε σε δύο στάδια, ένα «κλαδικό» στην οικεία σχολή διοίκησης και επιτελών, και «διακλαδικό» στην «Ανωτάτη Διακλαδική Σχολή Πολέμου».

Όμως όσοι παροικούν την Ιερουσαλήμ γνωρίζουν ότι στις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις η λειτουργία των σχολών είναι υποβαθμισμένη τόσο σε ότι αφορά το περιεχόμενο όσο και σε ότι αφορά τη σημασία της. Το περιεχόμενο, σε ότι αφορά την ένταση της εκπαίδευσης, το περιεχόμενό της, τις μεθόδους διδασκαλίας, την αυστηρότητα της επιλογής και την αυστηρότητα της αξιολόγησης, το επίπεδο των εκπαιδευτών, το επίπεδο των βιβλιοθηκών και πολλοί άλλοι παράγοντες δύσκολα μπορεί να θεωρηθεί ότι αντανακλά σοβαρή ανησυχία της ηγεσίας των ΕΔ για πραγματικά υψηλό επίπεδο επιτελικής εκπαιδεύσεως. Ανάλογη είναι η εικόνα για τη σημασία των σχολών στο πλαίσιο των στρατιωτικών οργανισμών. Ένας απλός τρόπος να το διαπιστώσει κανείς είναι να παρακολουθήσει απλούς δείκτες όπως το κύρος που απολαμβάνουν τόσο οι θέσεις των διοικητών όσο και (ακόμη περισσότερο) οι θέσεις των εκπαιδευτών στις σχολές εν σχέσει με τις άλλες θέσεις που απαιτούν αντίστοιχη αρχαιότητα, όπως και να εξετάσει κανείς κατά πόσον αξιωματικοί που ανέρχονται (με τον έναν ή άλλο τρόπο) στα ηγετικά αξιώματα έχουν προηγουμένως υπηρετήσει ως εκπαιδευτές ή διοικητές στις αντίστοιχες σχολές. Το ποσοστό των αξιωματικών κάθε τάξεως των παραγωγικών σχολών που φοιτά στις «επιτελικές» σχολές αυτές καθώς και η βαρύτητα και η σημασία που έχει το σχετικό προσόν στις τοποθετήσεις και τις κρίσεις των αξιωματικών δίνει μία ακόμη χαρακτηριστική ένδειξη για την ποιότητα των σχολών. Οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις, πιστές στο μετριοκρατικό τους πνεύμα, αντιλαμβάνονται τις κρίσιμες αυτές σχολές ως μια τυπική μηχανιστική λειτουργία διαδικαστικού χαρακτήρα, την οποία υποχρεούνται να περάσουν οι περισσότεροι μάχιμοι αξιωματικοί για να έχουν τα απαιτούμενα τυπικά προσόντα για προαγωγή. Εκεί ακριβώς έγκειται η ουσία της αντιμετώπισης των μηχανισμών αυτών στις ελλ. Ένοπλες Δυνάμεις. Δίνουν ένα «τυπικό» προσόν. Αντίστοιχα, η ύπαρξη και η λειτουργία των σχολών αντιμετωπίζεται ως «τυπική υποχρέωση». Η νοοτροπία είναι ότι «όλοι οι σύγχρονοι στρατοί έχουν μια «σχολή διοίκησης και επιτελών», άρα πρέπει κι εμείς να έχουμε». Ιδρύουμε διοικητικά έναν αντίστοιχο οργανισμό και πληρούμε στοιχειωδώς τις τυπικές προϋποθέσεις λειτουργίας του, χωρίς καμία πραγματική έγνοια για το ρόλο του και για την απόδοσή του. Εφ΄όσον υπάρχει, αποδίδει.

Η Ιστορία της Πολεμικής Αεροπορίας

Ένα έξοχο βίντεο της Πολεμικής Αεροπορίας για την Ιστορία της.

Δείτε το!