Μικρασιατική Εκστρατεία: Ο τρόπος πολέμου του τουρκικού στρατού

Γράφει ο Αρματιστής

Ταξίαρχος ε.α. Βασίλειος Λουμιώτης Βασίλειος

Η προετοιμασία ενός κράτους για να αντιμετωπίσει ένα πόλεμο και η διεξαγωγή του πολέμου αποτελούν ένα εξαιρετικά σύνθετο και κρίσιμης σημασίας πολιτικό ζήτημα, η ευθύνη του οποίου ανήκει αποκλειστικά στην κυβέρνηση του κράτους. Η διεξαγωγή του πολέμου εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, ο σημαντικότερος των οποίων είναι η ικανότητα της ανώτατης πολιτικής ηγεσίας αφενός μεν να προετοιμάσει κατάλληλα το κράτος, τις ένοπλες δυνάμεις του και το λαό να διεξαγάγουν με επιτυχία ένα ενδεχόμενο πόλεμο και αφετέρου δε να διεξαγάγει τον πόλεμο, εφόσον αυτός επιβληθεί, με σκοπό τη νίκη.

Κρίσιμης σημασίας ευθύνη της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας είναι να επιλέξει την ανώτατη ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων, αυτή που θα διαθέτει αποδεδειγμένα υψηλού επιπέδου ηγετικές ικανότητες και την απαιτούμενη επάρκεια για να σχεδιάσει και να διευθύνει τον πόλεμο στο επίπεδο της στρατιωτικής στρατηγικής, όσο και σε αυτό το επιχειρησιακό. Η επιλογή των «δικών μας κομματικών φύλων» για να ηγηθούν των ενόπλων δυνάμεων είχε πάντοτε δυσάρεστα αποτελέσματα και εμείς οι Έλληνες του γνωρίζουμε καλώς. Οφείλουμε να το γνωρίζουμε.   

Άλλοι παράγοντες που επιδρούν αποφασιστικά στο αποτέλεσμα ενός πολέμου είναι:

• Η ποιότητα του σώματος των αξιωματικών που θα διεξαγάγουν τις πολεμικές επιχειρήσεις στο επιχειρησιακό και τακτικό επίπεδο. Η ποιότητα αυτή καθορίζεται από τα κριτήρια επιλογής των υποψηφίων αξιωματικών, τις ηγετικές ικανότητες που πρέπει να διαθέτουν, ή να αποκτήσουν διά της εκπαιδεύσεως και την επαγγελματική τους κατάρτιση στην πολεμική τέχνη.
• Η επάρκεια του ακολουθούμενου μοντέλου κατάρτισης των αξιωματικών στα της πολεμικής τέχνης.
• Η διατιθέμενη πολεμική ισχύς του κράτους και το οργανωτικό σχήμα των ενόπλων δυνάμεων (βαρύ, ελαφρύ, ευκίνητο εύκαμπτο).
• Ο γενικός τρόπος αξιοποίησης της διατιθέμενης πολεμικής ισχύος από την κυβέρνηση κατά την ειρηνική περίοδο και από την ανώτατη στρατιωτική ηγεσία σε περίπτωση πολέμου για τη διεξαγωγή των πολεμικών επιχειρήσεων, όσο και από το λοιπό σώμα των αξιωματικών στο τακτικό επίπεδο, δηλαδή αυτό της διεξαγωγής της μάχης. Αναφερόμενοι στο γενικό τρόπο αξιοποίησης  της πολεμικής ισχύος εννοούμε αν αυτός θα είναι μόνο αποτρεπτικός, ή μόνο αποτρεπτικός/αμυντικός, ή μόνο αμυντικός/επιθετικός, ή μόνο επιθετικός. Εν πάσει περιπτώσει οριστικά αποτελέσματα σε περίπτωση πολέμου επιτυγχάνονται μόνο διά των επιθετικών επιχειρήσεων.
• Το επίπεδο εκπαίδευσης του στρατού, της πειθαρχίας και του ηθικού του, οι πληροφορίες περί του αντιπάλου κ.α..

Στο παρόν άρθρο θα εξεταστούν ζητήματα και γεγονότα που περιγράφουν τον τρόπο που ο τουρκικός στρατός διεξήγαγε τον πόλεμο κατά του Ελληνικού Στρατού στη Μικρά Ασία, στο στρατηγικό, στο επιχειρησιακό και στο τακτικό επίπεδο. Η ύπαρξη μίας σχετικά καλής γνώσης των κύριων γεγονότων της Μικρασιατικής Εκστρατείας θα βοηθήσει τον αναγνώστη στην κατανόησή όσων θα αναφερθούν. Δεν θα γίνει αναφορά στα πολιτικά ζητήματα του πολέμου. Το άρθρο θα επικεντρωθεί στην παρουσίαση των εξής κύριων ζητημάτων:

1. Την ανώτατη τουρκική πολιτικοστρατιωτική ηγεσία που σχεδίαζε και διηύθυνε τον πόλεμο στο επίπεδο της υψηλής και στρατιωτικής στρατηγικής, ως επίσης πολλές φορές και σε αυτό το επιχειρησιακό.
2. Το σώμα των Τούρκων αξιωματικών που διεξήγαγε τις επιχειρήσεις στο επιχειρησιακό και τακτικό επίπεδο.
3. Τον γενικό τρόπο διεξαγωγής των πολεμικών επιχειρήσεων από τις ανώτατες διοικήσεις.
4. Την ταχεία ανάπτυξη του Δυτικού Μετώπου του τουρκικού στρατού σε μια ισχυρή δύναμη ικανή να αντιμετωπίσει την Στρατιά Μικράς Ασίας.
5. Την αξιοποίηση της διατιθέμενης πολεμικής ισχύος από την ανώτατη τουρκική διοίκηση για την επίτευξη των πολιτικών σκοπών του πολέμου.

Συνέδριο για τη Μικρασιατική Εκστρατεία: Τα Πρακτικά

Την 1η Απριλίου του 2023 διοργανώθηκε Συνέδριο Στρατιωτικής Ιστορίας στη Λέσχη Αξιωματικών Ενόπλων Δυνάμεων με θέμα:

«Μικρασιατική Εκστρατεία: Στρατηγικές και επιχειρησιακές διαστάσεις«

Στο Συνέδριο προσκλήθηκε και συμμετείχε ο συντελεστής του ιστολογίου Ταξίαρχος ε.α. κος Βασίλειος Λουμιώτης, με εισήγηση με θέμα: «Ο τρόπος πολέμου των κεμαλικών δυνάμεων«.

Πριν από λίγες ημέρες εκδόθηκαν σε ηλεκτρονική μορφή τα Πρακτικά του Συνεδρίου, τα οποία και παρατίθενται παρακάτω, ελεύθερα για μεταφόρτωση.

Επισημαίνεται ότι το άρθρο του κ. Λουμιώτη θα δημοσιευτεί και στο ιστολόγιο, χωριστά, κατά τα γνωστά.

Τα Πρακτικά του Συνεδρίου μπορούν να μεταφορτωθούν από εδώ:

ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ 2023 ΠΡΑΚΤΙΚΑ 2024.03.14Λήψη

Σημείωση: το «κατέβασμα» του αρχείου γίνεται με το κουμπάκι πάνω δεξιά:

Μικρασιατική Εκστρατεία. Τα Στρατιωτικά Εγκλήματα του Συνταγματάρχη Νικόλαου Πλαστήρα μεταξύ 13ης και 16ης Αυγούστου 1922 (π.ημ.). Μέρος Δεύτερο

Γράφει ο Αρματιστής

Ταξίαρχος ε.α. Βασίλειος Λουμιώτης

Πίνακας Περιεχομένων

1. Η καταστροφή της IV Μεραρχίας

 1.1 Το ιστορικό

 1.2 Πληροφορίες για την αιφνιδιαστική τουρκική επίθεση κατά της IV Μεραρχίας από το σύγγραμμα της Διεύθυνσης Ιστορίας του τουρκικού στρατού, «Η Μεγάλη Επίθεση»

 1.3 Πληροφορίες για τον αιφνιδιασμό της IV Μεραρχίας από την Έκθεση Πεπραγμένων του διοικητή της, Υποστράτηγου Δ. Δημαρά

 1.4 Πληροφορίες από το υπόμνημα που υπέβαλε ο διοικητής του 8^ου Συντάγματος, Αντισυνταγματάρχης Καρύδης, στην Ανακριτική Επιτροπή Ελέγχου Δοσιλόγων

 1.5 Πληροφορίες από την Έκθεση Πεπραγμένων του 8^ου Συντάγματος, που συντάχθηκε από τον διοικητή του ΙΙ/8 Τάγματος Ταγματάρχη Σπυρίδωνα Αθανασόπουλο

 1.6 Πληροφορίες από την Έκθεση Πεπραγμένων του διοικητή του 35^ου Συντάγματος ΠΖ Αντισυνταγματάρχη Παπαπαναγιώτου

 1.7 Πληροφορίες για την τουρκική αιφνιδιαστική επίθεση από την κατάθεση στην Ανακριτική Επιτροπή Επιχειρήσεων Μικράς Ασίας του Υπασπιστή του 26^ου Συντάγματος Λοχαγού Σ. Πανταζή

 1.8 Οι απώλειες προσωπικού και υλικού των IV και ΧΙΙ Μεραρχιών

2. Οι ευθύνες του διοικητή της IV Μεραρχίας για την καταστροφή της Μεραρχίας του

3. Το Απόσπασμα Πλαστήρα κατά την φυγή του προς το Τουμλού Μπουνάρ συναντάται με τα ατάκτως υποχωρούντα τμήματα της IV Μεραρχίας

 3.1 Η συνάντηση με βάση την Έκθεση Πλαστήρα

 3.2 Ο Συνταγματάρχης Πλαστήρας αποφεύγει να θέσει τα ατάκτως υποχωρούντα τμήματα της IV Μεραρχίας υπό τις διαταγές του

 3.3 Ο Πλαστήρας αποφεύγει να ενημερωθεί από τους διοικητές του 8^ου και 35^ου Συνταγμάτων περί των διαταγών που έλαβαν από την IV Μεραρχία

 3.4 Η μη ανάληψη από τον Πλαστήρα της διοίκησης των Συνταγμάτων της IV Μεραρχίας συνιστά στρατιωτικό έγκλημα

 3.5 Η συνάντηση του Πλαστήρα με τα ατάκτως υποχωρούντα Συντάγματα της IV Μεραρχίας είναι πραγματικό γεγονός;

 3.6 Το Απόσπασμα Πλαστήρα έφευγε συντεταγμένο, ή ατάκτως;

4. Ο Πλαστήρας φθάνοντας στο χωριό Μπασκιμσέ παρουσιάζεται στον διοικητή της I Μεραρχίας Υποστράτηγο Α. Φράγκου

 4.1 Η συνάντηση με βάση την Έκθεση Πλαστήρα

 4.2 Η σχολιαζόμενη καταχώρηση της Έκθεσης Πλαστήρα είναι ψευδής και του «παραλόγου»

 4.3 Η συνάντηση Φράγκου – Πλαστήρα μέσα από το βιβλίο του Αντιστράτηγου ε.α. Κλεάνθη Μπουλαλά – ο Υποστράτηγος Φράγκου δεν έθεσε τον Πλαστήρα υπό την διοίκησή του

5. Ο Πλαστήρας συνεχίζει τη «συντεταγμένη» φυγή του προς το Τουμλού Μπουνάρ όπου φθάνει πολλές ώρες νωρίτερα από τους «φυγάδες» της IV Μεραρχίας

6. Στρατιωτικές μειονεξίες του Πλαστήρα που είχαν ως αποτέλεσμα τον αιφνιδιασμό του Αποσπάσματός του, μεγάλες απώλειες προσωπικού και υλικού και την άτακτη φυγή της δύναμής του

 6.1 Ο αιφνιδιασμός και η συντριβή του Αποσπάσματος Πλαστήρα τη 18^η Αυγούστου στην περιοχή των χωριών Dumenler – Bahadir – Samra

 6.2 Η μάχη του Σαλιχλί – Μη λήψη από τον Πλαστήρα των επιβαλόμμενων μέτρων ασφαλείας για την κάλυψη της οδού υποχώρησης της Ομάδας Φράγκου και ο επελθών αιφνιδιασμός του Αποσπάσματος του

1. Η καταστροφή της IV Μεραρχίας

1.1. Το ιστορικό

Οι Μονάδες της IV Μεραρχίας συμπτύχθηκαν στο Κιοπρουλού με σχετική τάξη, λαμβάνοντας βεβαίως υπόψη τις συνθήκες υπό τις οποίες διατάχθηκε η σύμπτυξη, ότι οι Μονάδες της Μεραρχίας βρίσκονταν σε στενή εμπλοκή με τις αντίστοιχες τουρκικές δυνάμεις και επομένως απαιτούνταν σημαντικός χρόνος να απαγκιστρωθούν και στη συνέχεια να κάνουν έναρξη της υποχωρητικής κίνησης. Η κόπωση όμως από την διήμερη σκληρή μάχη στην οποία οι Μονάδες της Μεραρχίας συμμετείχαν αδιαλείπτως από την έναρξή της, η επακολουθήσασα ήττα και οι μεγάλες απώλειες επέδρασαν δυσμενώς στο ηθικό των ανδρών. Τα 8^ο και 11^ο Συντάγματα Πεζικού διένυσαν μεγάλες αποστάσεις, κατά το μεγαλύτερο μέρος υπό συνθήκες σκότους, για να φθάσουν στο Κιοπρουλού. Το 8^ο Σύνταγμα διχάστηκε εξ αιτίας της ανευθυνότητας του διοικητή του και τα ΙΙ/8 και ΙΙΙ/8 Τάγματα ακολουθώντας το προβλεπόμενο στη διαταγή του Συντάγματος δρομολόγιο έφθασαν μετά πορεία 30 χλμ., τις μεταμεσονύκτιες ώρες, στη στενωπό Γκετζέκ Χαμάμ, όπου στάθμευσαν για να ξεκουραστούν μέχρι να ξημερώσει. Η κατάσταση που επικρατούσε στην κοιλάδα του Κιοπρουλού όπου είχε συγκεντρωθεί μία δύναμη πλέον των 12.000 ανδρών και 6.000 κτηνών περίπου, καθώς και ένας μεγάλος αριθμός αυτοκινήτων και πυροβόλων, δεν πρέπει να ήταν ευχάριστη από πλευράς συνοχής των Μονάδων.

Μικρασιατική Εκστρατεία: Τα Στρατιωτικά Εγκλήματα του Συνταγματάρχη Νικολάου Πλαστήρα μεταξύ 13ης και 16ης Αυγούστου 1922 (π.ημ.). Μέρος Πρώτο

Γράφει ο Αρματιστής

Ταξίαρχος ε.α. Βασίλειος Λουμιώτης

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

1. Πρόλογος

2. Εισαγωγή

3. Τα Διαπραχθέντα από τον Συνταγματάρχη Νικόλαο Πλαστήρα Στρατιωτικά Εγκλήματα με βάση τον Στρατιωτικό Ποινικό Κώδικα

4. Παρέκβαση: Η Αποστολή («εντολή») στον στρατό, και δη εν πολέμω

5. Ο Πλαστήρας δεν εκτελεί την αντεπίθεση που διατάχθηκε από την IV Μεραρχία για την ανακατάληψη των απολεσθεισών θέσεων του Κέντρου Αντιστάσεως Καμελάρ

5.1. Το Ιστορικό

5.2. Το διαπραχθέν από τον Πλαστήρα στρατιωτικό έγκλημα

6. Ο Πλαστήρας δεν εκτελεί ρητή εντολή της IV Μεραρχίας να την καλύψει στα υψώματα Νοτίως του χωριού Κιοπρουλού

6.1. Το Ιστορικό

6.2. Το στρατιωτικό έγκλημα που διέπραξε ο Πλαστήρας

6.3. Ο λόγος που επικαλείται ο Πλαστήρας για να δικαιολογηθεί για τη μη εκτέλεση της αποστολής του είναι ανυπόστατος και άνευ αξίας

7. Ο Πλαστήρας διακόπτει αυθαίρετα την υπαγωγή του υπό την IV Μεραρχία και μετακινεί το Απόσπασμά εκτός της παράταξής της

7.1. Ο Πλαστήρας είχε προαποφασίσει να μην εκτελέσει τις αποστολές που του ανέθεσε η IV Μεραρχία και να αποκοπεί αυθαίρετα από την διοίκησή της

7.2. Το Απόσπασμα Πλαστήρα στον Σιδηροδρομικό Σταθμό Μπαλ Μαχμούτ – Η ειρωνεία των πραγμάτων

7.3.      Ο Πλαστήρας μετακινεί το Απόσπασμά του 3 χλμ. Δυτικά του Σιδηροδρομικού Σταθμού του Μπαλ Μαχμούτ

7.4.      Ο Πλαστήρας αποκρύπτει στην Έκθεσή του την μετακίνηση του Αποσπάσματός του 3 χλμ. Δυτικά του Σιδηροδρομικού Σταθμού Μπαλ Μαχμούτ

7.5.      Η αυθαίρετη απόφαση του Πλαστήρα να διακόψει την υπαγωγή του υπό την IV Μεραρχία και να εγκαταλείψει τον τομέα ενεργείας της συνιστά στρατιωτικό έγκλημα

8. Ο Πλαστήρας εγκαταλείπει την παράταξη της IV Μεραρχίας και του Α΄ Σώματος Στρατού και φεύγει άνευ διαταγής και εχθρικής πίεσης προς το Τουμλού Μπουνάρ

8.1. Ο Πλαστήρας επιδιώκει να δικαιολογήσει την φυγή του προς το Τουμλού Μπουνάρ (που θα ακολουθήσει) ισχυριζόμενος ότι παρά τις προσπάθειές του δεν έλαβε διαταγές από την IV Μεραρχία

8.2. Ο Πλαστήρας καταβάλει «αγωνιώδεις προσπάθειές» για να λάβει διαταγές από την IV Μεραρχία, θέτοντας σε κίνδυνο την ίδια την ζωή του!

8.3. Ο Πλαστήρας επιδιώκει να οικοδομήσει ως αιτία της φυγής του προς το Τουμλού Μπουνάρ την μη λήψη διαταγών από την IV Μεραρχία, και την υποχώρηση των γειτονικών του Μονάδων

8.4. Το λυκαυγές της 15^ης Αυγούστου η οδός υποχώρησης της IV Μεραρχίας έχει αποκαλυφθεί στον εχθρό στα υψώματα Νοτίως Κιοπρουλού

8.5. Το Απόσπασμα Πλαστήρα εγκαταλείπει το πεδίο της Μάχης και τρέπεται σε φυγή προς το Τουμλού Μπουνάρ

8.6. Το στρατιωτικό έγκλημα που συνιστά η φυγή του Αποσπάσματος Πλαστήρα από το πεδίο της μάχης

1.   Πρόλογος

Σε έξι άρθρα μου που δημοσιεύτηκαν στο παρόν ιστολόγιο έχω αναφερθεί διεξοδικά στην προβληματική δράση του Συνταγματάρχη Πλαστήρα κατά την Μικρασιατική Εκστρατεία. Στα εν λόγω άρθρα οι παραβάσεις του Πλαστήρα παρουσιάστηκαν ως προβληματική δράση, μολονότι αποτελούσαν στρατιωτικά εγκλήματα που διαπράχθηκαν ενώπιον του εχθρού. Στο παρόν άρθρο η παραβατική δράση του Πλαστήρα χαρακτηρίζεται ως εγκληματική με βάση τον τότε ισχύοντα Στρατιωτικό Ποινικό Κώδικα.

Το άρθρο αυτό αποτελεί μία κατά το δυνατόν συνοπτική παρουσίαση των γεγονότων που δημοσιεύτηκαν στα άρθρα που ανέφερα, και προσδιορίζονται κατά σαφή τρόπο οι λόγοι που οι ενέργειες του Πλαστήρα συνιστούν στρατιωτικά εγκλήματα. Επίσης στο άρθρο περιγράφονται οι τραγικές συνέπειες της μη εκτέλεσης από τον Πλαστήρα των αποστολών που του ανατέθηκαν, η φυγή του προς το Τουμλού Μπουνάρ και το τι ακριβώς συνέβη στον αναφερόμενο χώρο την 16^η Αυγούστου 1922. Στο άρθρο δεν γίνεται αναφορά στο ζήτημα της ανυπακοής του Πλαστήρα στο Ακτσάλ Νταγ την 2 και 3 Ιουλίου 1921.

Συνέδριο Στρατιωτικής Ιστορίας για τη Μικρασιατική Εκστρατεία

Το Σάββατο, 1^η Απριλίου, έλαβε χώρα στην Αθήνα, στη Λέσχη Αξιωματικών Ενόπλων Δυνάμεων, συνέδριο στρατιωτικής ιστορίας με θέμα: «Μικρασιατική Εκστρατεία: Στρατηγικές και επιχειρησιακές διαστάσεις».

Στο Συνέδριο συμμετείχε ο συντελεστής του ιστολογίου ταξχος ε.α. κ. Βασίλειος Λουμιώτης, με εισήγηση με θέμα: «Ο Τρόπος Πολέμου των Κεμαλικών Δυνάμεων».

Το  σύνολο των εργασιών του Συνεδρίου είναι διαθέσιμο διαδικτυακά σε μορφή βίντεο, στην πλατφόρμα youtube.

Η εισήγηση του κ. Λουμιώτη ξεκινά στο 03:27:10.

Από την πλευρά μας, να δώσουμε θερμά συγχαρητήρια στην οργανωτική επιτροπή του Συνεδρίου για την πρωτοβουλία και την άρτια οργάνωση του.

Το Οδυνηρό Τέλος της Μικρασιατικής Εκστρατείας (Προσθήκη* – 9/10/2022)

Γράφει ο Αρματιστής

Ταξίαρχος ε.α. Βασίλειος Λουμιώτης

---

(Για λόγους πνευματικών δικαιωμάτων, απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση και αναπαραγωγή του παρόντος άρθρου, ασχέτως παραπομπής στο παρόν ιστολόγιο.

* Στις 9/10/2022 προστέθηκε μία νέα ενότητα, η (νέα) Ενότητα 16, και αναθεωρήθηκαν τα διαγράμματα 11, 12 και 13)

---

Μετά την παρέλευση ενός αιώνα από την ήττα και την καταστροφή της Στρατιάς Μικράς Ασίας στην περιοχή του Αφιόν Καραχισάρ, την περίοδο 13-17/26-30 Αυγούστου 1922 (π/ν ημ.), και της εξ αιτίας αυτής της ήττας καταστροφή του τρισχιλιόχρονου Μικρασιατικού Ελληνισμού, είναι χρήσιμο να φέρουμε στη μνήμη μας κάποια από τα δραματικά γεγονότα εκείνων των ημερών, επειδή όποιος δεν θυμάται είναι καταδικασμένος να υποστεί και πάλι τα ίδια.

Το άρθρο περιλαμβάνει τις ακόλουθες ενότητες και υποενότητες:

1. Εισαγωγή.

2. Αποφάσεις, αδυναμίες και παραλείψεις που οδήγησαν στην ήττα.

2.1  Στο πολιτικό επίπεδο.

2.2  Στο επίπεδο της Στρατιωτικής Στρατηγικής.

2.3  Στο επιχειρησιακό επίπεδο.

3. Η τουρκική επίθεση.

4.  Η τουρκική επίθεση κατά του τομέα της Ι Μεραρχίας – διοικητής ο Υποστράτηγος Αθανάσιος Φράγκου.

4.1  Η επίθεση κατά του Υποτομέα Σαβράν

4.2  Η επίθεση κατά του Υποτομέα Σινάν Πασά.

4.3  Η κατάσταση της Ι Μεραρχίας περί τη μεσημβρία της 13^ης Αυγούστου. 15

4.4  Η εξουδετέρωση της VII Μεραρχίας ως δύναμης για την επίτευξη αποφασιστικού αποτελέσματος.

5. Η επίθεση κατά του τομέα της IV Μεραρχίας – διοικητής ο Υποστράτηγος Δημήτριος Δημαράς.

6. Η παραφιλολογία περί των αιτίων της ήττας.

6.1  Η κατάργηση των Συγκροτημάτων και η μη διάθεση της ΙΧ Μεραρχίας στον Τρικούπη αποτέλεσε αιτία της ήττας.

6.2  Η μεταφορά δυνάμεων από την Μικρά Ασία στην Θράκη εξασθένησε το μέτωπο.

7. Η τακτική κατάσταση το πρωί της 14^ης Αυγούστου στους τομείς των Ι και IV Μεραρχιών.

8. Η Τουρκική επίθεση το πρωί της 14^ης Αυγούστου στον τομέα της IV Μεραρχίας.

8.1 Η επίθεση για την κατάληψη του Καλετζίκ.

8.2 Η κατάσταση στον υπόλοιπο τομέα της IV Μεραρχίας.

9. Ο διοικητής του Α΄ Σώματος Στρατού αποφασίζει την αποχώρηση από την εξέχουσα του Αφιόν Καραχισάρ.

10. Η σύμπτυξη της Ι Μεραρχίας

11. Η σύμπτυξη της IV Μεραρχίας.

12. Η σύμπτυξη της VII Μεραρχίας.

13. Γενικά Σχόλια.

14. Άγνωστα αίσχη που διαπράχθηκαν κατά την υποχώρηση και παραμένουν στο απυρόβλητο.

14.1 Συντάγματα και Τάγματα δεν εκτελούν την αποστολή τους, ή την εκτελούν κατά το δοκούν.

14.2 Ο Συνταγματάρχης Πλαστήρας δεν εκτελεί την αποστολή που του ανατέθηκε από την IV Μεραρχία.

14.3 Ο Συνταγματάρχης Λούφας αποσύρει τις δυνάμεις του από τα Νοτίως του ποταμού Ακάρ υψώματα.

14.4  Ο Συνταγματάρχης Πλαστήρας εγκαταλείπει την παράταξη και άνευ διαταγής τινός κινείται προς το Τουμλού Μπουνάρ.

15. Η ολέθρια απόφαση που έλαβε ο Τρικούπης την νύκτα της 14^ης Αυγούστου.

16. Η τουρκική ηγεσία τροποποιεί το σχέδιό της και «παρέχει» χρόνο στις ελληνικές δυνάμεις να φθάσουν στο Τουμλού Μπουνάρ.

17. Η αποφράδα ημέρα της 15^ης Αυγούστου – Ο Τρικούπης «καταδικάζει» τις άθικτες Μεραρχίες του σε καταστροφή.

17.1 Η αιφνιδιαστική προσβολή και διάλυση της IV Μεραρχίας στη στενωπό του Κιοπρουλού.

17.2 Η φυγή του Αποσπάσματος Πλαστήρα προς το Τουμλού Μπουνάρ.

17.3 Η πρόωρη και αδικαιολόγητη υποχώρηση των Ι και VII Μεραρχιών στο Τουμλού Μπουνάρ.

17.4  Η μοιραία απόφαση του Τρικούπη που καταδίκασε τις άθικτες Μεραρχίες του σε καταστροφή και η διάσπαση των δυνάμεων των Α΄ και Β΄ Σωμάτων Στρατού.

18. Ο επίλογος της σημαντικότερης και μεγαλύτερης εκστρατείας της νεότερης Ελλάδας.

19. Επίλογος

Σχεδιάγραμμα 1: Η διάταξη των ελληνικών και τουρκικών δυνάμεων στη δεξιά πτέρυγα της εξέχουσας του Αφιόν Καραχισάρ πριν την έναρξη της τουρκικής επίθεσης

Βιβλιοπαρουσίαση: Κώστας Βλάσσης – Οι Τελευταίες Ημέρες του Αρμοστή

Κυκλοφόρησε την άνοιξη το βιβλίου του εξαίρετου ερευνητή και φίλου του ιστολογίου Κώστα Βλάσση με τίτλο: «Οι Τελευταίες Ημέρες του Αρμοστή. Ο Αριστείδης Στεργιάδης και ο Αύγουστος του 1922» από τις εκδόσεις Archive.

Το βιβλίο, καίτοι αυτοτελές, αποτελεί έναν ακόμη κρίκο στην αλυσίδα της έρευνας του συγγραφέα σχετικά με τις συνθήκες, και ιδιαίτερα τις πολιτικές συνθήκες, που πραγματοποιήθηκε η έξοδος των διωκόμενων πληθυσμών της Μικρασίας από τα παράλια κατά τον τραγικό Αύγουστο του 1922.

Το ζήτημα αυτό, και ειδικότερα η στάση του Ελληνικού Κράτους κατά την «Έξοδο», μετά την μικροπολιτική εκμετάλλευση που υπέστη κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου, έχει καταστεί μείζον στοιχείο της σύγχρονης ιστοριογραφίας της Μικρασιατικής Καταστροφής αλλά και σημείο πολιτικής εκμετάλλευσης.

Ο ερευνητής Κώστας Βλάσσης, μετά τη δημοσίευση του βιβλίου του σχετικά με τον περιβόητο Νόμο 2870/1922, συνεχίζει τη διερεύνηση των συνθηκών της Εξόδου και της στάσης και των ενεργειών των πολιτικών και κρατικών αξιωματούχων κατά την ιστορική εκείνη στιγμή.

Στο βιβλίο για τον Στεργιάδη, ο ΚΒ διερευνά ενδελεχώς τη στάση του αμφιλεγόμενου Αριστείδη Στεργιάδη κατά τον Αύγουστο του 1922 με βάση τα -νέα και αδημοσίευτα, στη συντριπτική τους πλειοψηφία- ιστορικά τεκμήρια, ιδίως πολιτική και υπηρεσιακή αλληλογραφία, και την αντιπαραβάλλει με τις μεταγενέστερες απολογητικές δηλώσεις του ιδίου αλλά και τις κατηγορίες που διατυπώθηκαν από τον πολιτικό τύπο του Μεσοπολέμου. Από την ενδελεχή διερεύνηση και ανάλυση προκύπτει μία πειστική και συνεκτική εικόνα των ενεργειών και της στάσης του Στεργιάδη, επισημαίνονται κάποιες ιδιοτελείς αντιφάσεις στις οποίες υποπίπτει μετά την Καταστροφή, αλλά συνολικά αίρεται πειστικότατα και αξιόπιστα η σκιά που επί δεκαετίες έχει απλωθεί επί των προθέσεων και, τελικά, επί της μνήμης του ιδιόρρυθμου πολιτικού.

Για κάθε ενδιαφερόμενο για το ζήτημα της Μικρασιατικής Καταστροφής, το βιβλίο αυτό αποτελεί πολύτιμο ανάγνωσμα.

Ομιλία του ταχξου ε.α. Βασιλείου Λουμιώτη: «Κύριες αιτίες της ήττας της Στρατιάς Μ Ασίας και της καταστροφής του Στρατού τον Αύγουστο του 1922»

Η ομιλία του ταξχου ε.α. κ. Βασιλείου Λουμιώτη με θέμα: «Κύριες αιτίες της ήττας της Στρατιάς Μ Ασίας και της καταστροφής του Στρατού τον Αύγουστο του 1922″, που εκφωνήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 2022 στην «Έπαυλη Δροσίνη» της Κηφισιάς, στο πλαίσιο των «Μαθημάτων Σύγχρονης Ιστορίας» του «Ελευθέρου Πανεπιστημίου» του Δήμου Κηφισιάς.

Περιοδικό Στρατηγείν, τεύχος (3) 5, Χειμώνας 2021

Κυκλοφόρησε πριν από λίγο καιρό το 5ο τεύχος του περιοδικού Στρατηγείν (3ο με τον «νέο» τίτλο του περιοδικού).

Το περιοδικό συνεχίζει να κινείται στη γνωστή θεματολογία του (γνωστή για το περιοδικό αλλά ακριβοθώρητη στον ελληνικό χώρο, ακόμη και στον επαγγελματικό στρατιωτικό τύπο) που αφορά τη στρατιωτική θεωρία, και μάλιστα κυρίως στο επιχειρησιακό και στρατηγικό επίπεδο.

Το τεύχος αυτό περιλαμβάνει και άρθρο του Ταξχου ε.α. κ. Βασιλείου Λουμιώτη, με αντικείμενο τη Μικρασιατική Εκστρατεία. Ο τίτλος του άρθρου είναι «Κριτική επί των Σχεδίων της Στρατιάς Μικράς Ασίας για τη Διεξαγωγή των Επιχειρήσεων προς το Εσκή Σεχήρ και την Άγκυρα και επί της Διεύθυνσης Αυτών«. Για τα άρθρα του Αρματιστή για τη Μικρασιατική Εκστρατεία δεν απαιτούνται συστάσεις.

Ενδιαφέρον είναι επίσης το άρθρο του αντγου ε.α. κ. Θεόφιλου Χατζημιχαήλ «Το Αιγαίο ως Χώρος Αντι-πρόσβασης και Άρνησης Περιοχής» που παρουσιάζει εκτενώς τη σχετική θέση -ασχέτως του αν κανείς συμφωνεί ή όχι με τη θέση αυτή.

Οι ενδιαφερόμενοι για τα στρατιωτικά ζητήματα στη χώρα μας προτρέπονται έντονα να διαβάσουν το περιοδικό. Είναι απείρως πιο σημαντικό από οτιδήποτε θα διαβάσουν στον «ειδικό τύπο».

Ο Πόλεμος που Μπορούσε να Κερδηθεί

Τα Λάθη της Ανώτατης Διεύθυνσης των Επιχειρήσεων του Μαρτίου 1921 για την Κατάληψη του Εσκή Σεχήρ, Αφιόν Καραχισάρ [1]

Άρθρο του Ταξίαρχου ε.α. ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΛΟΥΜΙΩΤΗ δημοσιευθέν στην εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ  της 14^ης – 15^ης Αυγούστου 2021 [2]

Το αποτέλεσμα των πολέμων και των πολεμικών επιχειρήσεων κρίνεται πάντοτε στο στρατηγικό και επιχειρησιακό επίπεδο

Την 1^η Νοεμβρίου 1920 διεξήχθησαν βουλευτικές εκλογές στην Ελλάδα οι οποίες έφεραν στην εξουσία την αντιβενιζελική βασιλική παράταξη που ψυχικά ήταν ταγμένη εναντίον της πολιτικής Βενιζέλου.[3] Ισχυρός άνδρας της νέας κυβέρνησης ήταν ο Δ. Γούναρης που ανέλαβε το Υπουργείο Στρατιωτικών. Ο Γούναρης όπως θα φανεί στη συνέχεια δεν αντιλαμβανόταν τη βαρύνουσα σημασία  της στρατιωτικής ισχύος στην επίλυση του Μικρασιατικού ζητήματος.

Η πρώτη και σημαντικότερη απόφαση της νέας κυβέρνησης ήταν η ανάθεση της διοίκησης της Στρατιάς Μικράς Ασίας (στη συνέχεια Στρατιά) στον μέχρι τότε εγκάθειρκτο στις φυλακές Αβέρωφ για αντιστρατιωτικές ενέργειες Αντιστράτηγο Α. Παπούλα. Ο Παπούλας στερούταν στρατιωτικής μόρφωσης και επιτελικής κατάρτισης, δεν κατανοούσε τα επιχειρησιακά ζητήματα και αδυνατούσε να λάβει απόφαση επ’ αυτών. Αποφάσεις λάμβανε αντ’ αυτού ο ορισθείς από την κυβέρνηση ως επιτελάρχης της Στρατιάς Συνταγματάρχης Κ. Πάλης, απόφοιτος της Ακαδημίας Πολέμου του Βερολίνου. Κατόπιν τούτων δημιουργήθηκε ένα άτυπο δίπολο στο οποίο ο μεν Παπούλας ήταν υπεύθυνος για τα διοικητικά ζητήματα ο δε επιτελάρχης του για τα επιχειρησιακά. Τούτο έβλαψε πολλαπλώς την εκστρατεία.

Κατά τη δίμηνη προεκλογική περίοδο και αυτή των εορταστικών επινικίων που ακολούθησε τις εκλογές επικράτησε σχετική ηρεμία στο Μικρασιατικό μέτωπο, πράγμα που πρόσφερε στον Κεμάλ πολύτιμο χρόνο για την οργάνωση του Τουρκικού εθνικού στρατού. Κατά την επιθετική αναγνώριση που εκτέλεσε η Στρατιά στα τέλη Δεκεμβρίου προς το Εσκή Σεχήρ διαπιστώθηκε ότι ο Τουρκικός στρατός ήταν μία κανονικά συγκροτημένη και αξιόμαχη δύναμη, πλην όμως το μέγεθος του παρέμενε ακόμη περιορισμένο. Οι δέκα Μεραρχίες που παρέτασσε έναντι του Ελληνικού μετώπου διέθεταν δύο έως τρεις χιλιάδες άνδρες, 4-6 πυροβόλα και 24 πολυβόλα. Επομένως Τουρκικός στρατός με την πραγματική σημασία της λέξης δεν υπήρχε στις αρχές του 1921.