Το Φάντασμα του «διασυνδεδεμένου πεδίου μάχης»

του Jack Watling*

Αναδημοσιεύεται από το West Point Modern War Institute

(Ευχαριστίες στον con-ops για την επισήμανση του άρθρου)

Σ.τ.Μ.: Η μεταφρασμένη εργασία έχει ως βασικό αντικείμενο ένα ζήτημα που ασφαλώς δεν έχει μεγάλη σχέση με τα τρέχοντα προβλήματα των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων. Επελέγη όμως να μεταφερθεί εδώ για δύο λόγους:

Ο πρώτος λόγος είναι ότι εξηγεί με απλά λόγια βασικούς λόγους για τους οποίους η ευρέως διαδεδομένη άποψη περί «αμιγώς τεχνολογικού πολέμου» και «ευφυών, σύγχρονων, δικτυακών και πυραυλικών» λύσεων -ιδίως στις χερσαίες δυνάμεις, αλλά όχι μόνον- έχει τεράστιες δυσκολίες  και είναι πρακτικά ατελέσφορες ακόμη και για τεχνολογικά προηγμένες χώρες και στρατούς. Το πόσο μεγαλύτερες είναι οι δυσκολίες για τεχνολογικά υστερούσες χώρες και στρατούς (όπως η Ελλάδα), ελπίζεται ότι είναι προφανές. Δυστυχώς, τέτοιες «προτάσεις» και «εισηγήσεις» ακούγονται συνεχώς και στη χώρα μας (παρ’ όλο που είναι πρακτικά εκτός τόπου και χρόνου) από ανθρώπους που, επαγγελματικά και θεσμικά, θα όφειλαν να έχουν στοιχειώδη αντίληψη της πραγματικότητας.

Ο δεύτερος λόγος είναι ότι, ασχέτως του ειδικότερου αντικειμένου το οποίο πραγματεύεται, το άρθρο φωτίζει μία βαθιά «δογματική» αντίληψη των Αμερικανικών, κυρίως, Ενόπλων Δυνάμεων, γαλλικής προελεύσεως.

Η έννοια του «πανόπτη» (και μάλιστα αυτόματου, χωρίς αποφάσεις και παρεμβάσεις) είναι το παλιό γαλλικό καρτεσιανό όνειρο για έναν πλήρως, απολύτως ελεγχόμενο μηχανισμό. Αυτό διαμόρφωσε το δόγμα της «μεθοδικής μάχης» και της κεντρικής σημασίας της ισχύος πυρός για τον Γαλλικό Στρατό από τον Α’ Π.Π. μέχρι και τον Β’ Π.Π. (αν και το δόγμα αυτό είχε τις ρίζες του στα τέλη του 19^ου αιώνα). Ο αντίπαλος κατανικάται με τη μαζική αλλά συστηματική και κεντρικά ελεγχόμενη χρήση της ισχύος πυρός, κυρίως του πυροβολικού, ενώ οι μονάδες ελιγμού κινούνται σε ασφυκτικά καθορισμένο, γεωμετρικά και χρονικά, σχέδιο παρακολουθώντας τα πυρά πυροβολικού. Οι επί κεφαλής των τμημάτων υπήρχαν περισσότερο ως εκτελεστές των άνωθεν εντολών και για την τήρηση της πειθαρχίας. Η κατάσταση θα όφειλε να είναι συνεχώς ελεγχόμενη.

Η αντίληψη αυτή δεν είναι η μοναδική αντίληψη για τη διεξαγωγή της μάχης. Οι Γερμανοί, στο ίδιο πρόβλημα είδαν διαφορετική απάντηση και ανέπτυξαν ουσιωδώς διαφορετικές λύσεις.

Η βασική αυτή διαφορά στην αντίληψη του πεδίου μάχης οδήγησε σε σημαντικά διαφορετικές αντιλήψεις για το δόγμα, την εκπαίδευση και το προσωπικό.

Οι Αμερικανικές Ένοπλες Δυνάμεις, παρά την αναμόχλευση του δόγματός τους κατά τη δεκαετία του ’80, φαίνονται να έχουν επηρεαστεί βαθύτατα από τις παλιές γαλλικές αντιλήψεις (μέσω των οποίων εισήχθησαν στον σύγχρονο πόλεμο), ενώ η κτηνώδης τεχνολογική ισχύς τους προφανώς επιτείνει την τάση αυτή.

Είναι προφανές και αναπόφευκτο ότι οι αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις έχουν εντονότατη επιρροή στη νοοτροπία και τις αντιλήψεις των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων· καλό είναι όμως να θυμόμαστε ότι η διαφορά στην οικονομική και τεχνολογική ισχύ καθιστά εγγενώς αδύνατη τη μίμηση κάποιων προτύπων.

---

Κατά τη διάρκεια μίας άσκησης στην έρημο της Καλιφόρνιας τον Οκτώβριο του 2021, μία ομάδα ειδικών δυνάμεων έπιασε τον πρώτο λαχνό του λαχείου. Κάτω από το παρατηρητήριο της ομάδας ήταν σχεδόν εκατό εχθρικά οχήματα που εξυπηρετούνταν με αργό ρυθμό από ένα σημείο ανεφοδιασμού καυσίμων. Η ομάδα είχε οπτική επαφή με τον στόχο και πυρά διαθέσιμα προς κλήση. Κανονικά θα ήταν η αποφασιστική στιγμή της ασκήσεως, το είδος της ευκαιρίας που το σύγχρονο δόγμα επιδιώκει να εκμεταλλευτεί περισσότερο από οτιδήποτε άλλο. Αλλά δεν επέπρωτο να είναι έτσι.

Σε αντίθεση με τους πολέμους που ακολούθησαν την 11^η Σεπτεμβρίου, στους οποίους οι νατοϊκές δυνάμεις πολεμούσαν σε μικρούς σχηματισμούς με λίγους μόνον περιορισμούς να επιβάλλονται από εχθρικά πυρά που απειλούσαν τους μηχανισμούς υποστηρίξεώς τους και μικρή παρενόχληση από ηλεκτρονικό πόλεμο, αυτή η άσκηση διπλής ενεργείας αναπαριστούσε ένα κορεσμένο πεδίο μάχης και ηλεκτρομαγνητικό φάσμα διεκδικούμενο και από τους δύο αντιπάλους. Εξ αιτίας της ανεπάρκειας κόμβων στα τηλεπικοινωνιακά δίκτυα, της υπερφόρτωσης των σταθμών διοικήσεως καθώς και εχθρικών ηλεκτρονικών παρεμβολών, η ακολουθία ενεργειών για την αποστολή πυρών έκανε τέσσερεις ώρες να ολοκληρωθεί. Τα πυρά εξουδετέρωσαν κάποιους από την αντίπαλη επιμελητεία, αλλά η ευκαιρία είχε προ πολλού χαθεί.

Σήμερα οι επιτελείς σε όλον τον κόσμο κηρύσσουν την ανάδυση του «διασυνδεδεμένου πεδίου μάχης», στο οποία τα δεδομένα μεταφέρονται αβίαστα και σε πραγματικό χρόνο μεταξύ αεροπορικών, χερσαίων, ναυτικών, διαστημικών δυνάμεων καθώς και των δυνάμεων του κυβερνοχώρου. Παρουσιάσεις με PowerPoint και γραφικά υπόσχονται στους διοικητές πρόσβαση σε επίγνωση καταστάσεως, επίγνωση που αφορά τα πάντα και είναι πάντοτε ενημερωμένη με τα τρέχοντα δεδομένα. Οι ανώτατοι αξιωματικοί το χάφτουν, γιατί είναι αυτό που πάντα ονειρεύονταν. Η δυνατότητα να έχει ολόκληρη μία δύναμη πρόσβαση στα δεδομένα του κάθε αισθητήρα της και να αξιοποιεί το πλέον κατάλληλο μέσο πυρός της ανοίγει την προοπτική να μεγιστοποιηθεί η φονικότητα και η αποτελεσματικότητά της δύναμης, και ταυτόχρονα να απαγορεύεται στον αντίπαλο η δυνατότητα να επιτύχει αιφνιδιασμό.

Αλλά για τους τεχνικούς που προσπαθούν να επιτύχουν αυτή την αρχιτεκτονική, και για τους στρατιώτες, τους ναύτες, τους αεροπόρους και τους πεζοναύτες που προσπαθούν να τη συντηρήσουν και να τη χρησιμοποιήσουν στο πεδίο της μάχης, το χάσμα μεταξύ της θεωρίας και της πράξης παραμένει μεγάλο και κινδυνεύει να διευρυνθεί περισσότερο. Το πρόβλημα δεν είναι ότι ένα διασυνδεδεμένο πεδίο μάχης είναι ανέφικτο ή ότι δεν παρέχει πλεονεκτήματα. Το πρόβλημα είναι ότι όλη αυτή η φανφαρονική σύλληψη αποφεύγει οποιαδήποτε σοβαρή εκτίμηση για την τριβή που εμπεριέχεται, και η οποία συνηθέστατα απορρίπτεται με τον ισχυρισμό ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα αντιμετωπίσει πάσα νόσον. Με το να επιδιώκουν τον στόχο της διασύνδεσης των πάντων με τα πάντα ανά πάσα στιγμή, οι στρατιωτικοί ηγέτες αποφεύγουν τις δύσκολες επιλογές του ποια δεδομένα έχουν προτεραιότητα και ποιος στο πεδίο της μάχης θα πρέπει να έχει, υπό πίεση, την πλέον ασφαλή πρόσβαση σε αυτά. Αυτοί που χαράσσουν πολιτική θα πρέπει να ξεκινήσουν να σκέφτονται πιο σοβαρά αυτές τις αποφάσεις, εάν η επιδίωξη της συνδεσιμότητας πρόκειται να αποφέρει κάποια αποτελέσματα.

Τα Όρια της Συγκλίσεως

Το συμβατικό αφήγημα περί του διασυνδεδεμένου πεδίου μάχης αφορά ένα δίκτυο όλων των  αισθητήρων και όλων των μέσων πυρός. Σε αυτό το όραμα, τα δεδομένα μεταφέρονται απροβλημάτιστα μεταξύ των μονάδων, οι σταθμοί διοικήσεως έχουν επίγνωση καταστάσεως πραγματικού χρόνου με βάση κάθε διαθέσιμη πηγή πληροφοριών, η τεχνητή νοημοσύνη υπολογίζει αστραπιαία τις βέλτιστες επιλογές ενεργειών, και η ομίχλη του πολέμου εξαφανίζεται. Για να πραγματοποιηθεί το όραμα αυτό, οι αισθητήρες από όλους τους κλάδους πρέπει να είναι συνδεδεμένοι, με τα δεδομένα να είναι σε θέση να ρέουν μέσω οποιουδήποτε διαθέσιμου διαύλου.

Η δυνατότητα μεταφοράς δεδομένων μεταξύ μονάδων διαφορετικών κλάδων, έτσι ώστε αεροσκάφη, πλοία και τεθωρακισμένα οχήματα να μπορούν να επικοινωνούν μεταξύ τους, θα βελτιώσει την αποτελεσματικότητα μίας διακλαδικής δύναμης. Αλλά υπάρχουν όρια σε αυτό το όραμα ενός διασυνδεδεμένου συστήματος διοίκησης και ελέγχου που διαπερνά κάθε πεδίο[i] του πολέμου. Αυτό ισχύει λόγω των θεμελιωδών διαφορών μεταξύ των πεδίων. Τα πλοία και τα αεροσκάφη τείνουν να έχουν πρόσβαση σε μεγάλη ηλεκτρική ισχύ και να διαθέτουν μεγάλες κατευθυντικές κεραίες, και επιχειρούν σε σχηματισμούς που αποτελούνται από έναν σχετικά μικρό αριθμό κόμβων με τους οποίους πρέπει να ανταλλάσσουν δεδομένα. Επιπλέον, τείνουν να επιχειρούν χωρίς να παρεμβάλλονται εμπόδια μεταξύ τους[ii]. Το αποτέλεσμα είναι ότι μέσω απ’ ευθείας συνδέσεων και μέσω άλλων ευρυζωνικών εκπομπών, οι ναυτικές και αεροπορικές δυνάμεις μπορούν να ανταλλάσσουν μεγάλους όγκους δεδομένων σε πραγματικό χρόνο.

Οι συνθήκες αυτές δεν ισχύουν για τις χερσαίες δυνάμεις. Εκεί που μία ναυτική δύναμη μπορεί να αποτελείται από μία δεκάδα σκαφών, μία μεραρχία αποτελείται από χιλιάδες οχήματα, καθένα από τα οποία έχει μεγάλους περιορισμούς στη διαθέσιμη ισχύ του και γενικώς μπορεί να φέρει μόνον μία μικρή κεραία χωρίς να θυσιάσει την ευκινησία του. Επιπλέον, οι αισθητήρες και τα μέσα πυρός σπανίως δεν θα έχουν εμπόδια να παρεμβάλλονται μεταξύ τους, ώστε η διανομή δεδομένων σε μία στρατιωτική δύναμη συχνά απαιτεί την υπέρβαση κρίσιμων σημείων συμφόρησης σε ένα δίκτυο. Κόμβοι γεωμετρικά υπερυψωμένοι ή αποκλειστικού σκοπού με μεγαλύτερη ισχύ ξεχωρίζουν στο ηλεκτρομαγνητικό φάσμα και κινδυνεύουν να στοχοποιηθούν. Για πρακτικούς και τακτικούς λόγους, συνεπώς, δίνεται μεγάλη έμφαση στην ελαχιστοποίηση του ηλεκτρομαγνητικού ίχνους προκειμένου να μεγιστοποιηθεί η επιβιωσιμότητα.

Με δεδομένες αυτές τις διαφορές, η αβίαστη μετάδοση δεδομένων μεταξύ πεδίων μέσω κάθε διαθέσιμης οδού θα έχει μία από τις ακόλουθες δύο επιπτώσεις: είτε θα πρέπει να περιορίζει τις αεροπορικές και ναυτικές δυνάμεις στην ανταλλαγή πακέτων δεδομένων μεγέθους τέτοιου που οι χερσαίες δυνάμεις μπορούν να υποστηρίζουν, είτε οι αεροπορικές, συγκεκριμένα, δυνάμεις, θα προκαλούν συνεχώς κορεσμό στα διαθέσιμα δίκτυα των χερσαίων δυνάμεων από κάτω τους. Η πρώτη προσέγγιση θα περιορίσει ριζικά την επίδοση κρίσιμων αεροπορικών και ναυτικών συστημάτων, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας συνεργατικής εμπλοκής. Η δεύτερη προσέγγιση θα περιορίσει την πρόσβαση και χρήση των χερσαίων δυνάμεων στις ίδιες τις δικές τους τηλεπικοινωνίες.

Υπάρχουν παραδείγματα δικτύων που καλύπτουν διαφορετικά πεδία που συχνά διαφημίζονται ως αποδείξεις ότι η ιδέα μπορεί να επιτύχει. Πολλά είναι στο Ισραήλ. Άλλα βρίσκονται σε πεδία δοκιμών σε διάφορες χώρες του ΝΑΤΟ. Συχνά οι αναφορές που έρχονται στη δημοσιότητα από αυτά τα πεδία δοκιμών περιγράφουν μεμονωμένες εμπλοκές στις οποίες ένας μοναδικός φορέας σε ένα πεδίο μεταδίδει δεδομένα σε έναν φορέα άλλου πεδίου. Το πρόβλημα με αυτές τις δοκιμές είναι ότι πολλά από τα πεδία δοκιμών -και το Ισραήλ- έχουν πρόσβαση σε τεράστιο αριθμό σταθερών υποδομών, συμπεριλαμβανομένου του πολιτικού διαδικτύου, τα οποία παρακάμπτουν τα στρατιωτικά δίκτυα. Δεν είναι πολύ πιθανόν οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους να έχουν πρόσβαση σε τέτοια υποδομή σε μία μελλοντική σύγκρουση με έναν ισοδύναμο αντίπαλο. Δεύτερον, μεμονωμένες δοκιμές μεταφοράς δεδομένων σε δίκτυα πολλών πεδίων δεν αποδίδουν το τι συμβαίνει όταν μεγάλοι σχηματισμοί προσπαθούν να χρησιμοποιήσουν ένα δίκτυο. Και μόνον η αποφυγή αδελφοκτονίας λόγω των τηλεπικοινωνιών καθίσταται δύσκολη δεδομένου του αριθμού των κόμβων που μοιράζονται δεδομένα ταυτόχρονα, χωρίς καν να ληφθούν υπ’ όψιν τα αποτελέσματα των εχθρικών παρεμβολών.

Η συμφόρηση στο ηλεκτρομαγνητικό φάσμα

Η πρόκληση αυτή καθίσταται πιο δύσκολη και όχι πιο εύκολη. Το διαθέσιμο φάσμα των στρατιωτικών δικτύων ασφαλώς έχει σταθερά αυξηθεί κατά τις τελευταίες τρεις δεκαετίες. Η ακριβής δυναμικότητα των στρατιωτικών συστημάτων είναι διαβαθμισμένη, αλλά οι ρυθμοί μετάδοσης έχουν αυξηθεί γενιά με τη γενιά. Δυστυχώς, με την εξαίρεση ορισμένων εξειδικευμένων και όχι ευρέως διαθέσιμων συστημάτων, το χάσμα ανάμεσα στο διαθέσιμο φάσμα και τα δεδομένα διευρύνεται καθώς το μέγεθος των αρχείων και ο αριθμός των πομπών αυξάνεται γεωμετρικά.

Μία φωτογραφία υψηλής ανάλυσης πιθανόν να αποτελείται από αρκετά megabytes δεδομένων. Μία πολυφασματική εικόνα που αποτελείται από στρώματα ηλεκτροοπτικών και θερμικών δεδομένων, με υπέρθεση μικροκυματικών δεδομένων καθώς και τοπογραφικές πληροφορίες, καθίσταται κατά τάξεις μεγέθους μεγαλύτερη. Οι στρατιωτικοί αισθητήρες έχουν βελτιώσει δραματικά την πιστότητά τους τα τελευταία χρόνια. Το αποτέλεσμα είναι ότι οι φορείς τους καταβροχθίζουν terabyte πληροφοριών. Η πίεση στα δίκτυα επιτείνεται από το ότι, επιπλέον των προηγμένων αισθητήρων που συνεχώς προστίθενται σε όλο και περισσότερους φορείς, υπάρχει και μεγαλύτερος όγκος πολυφασματικών δεδομένων υψηλής πιστότητας, που διαγκωνίζονται όλα για εύρος ζώνης.

Το Αμερικανικό Υπουργείο Αμύνης κηρύσσει ότι οι τηλεπικοινωνίες μέσω διαστήματος αποτελούν έναν τρόπο παράκαμψης των περιορισμών που επιβάλλει η έλλειψη απ’ ευθείας επαφής μεταξύ των μονάδων. Το πρόβλημα με τις  τηλεπικοινωνίες μέσω διαστήματος είναι ότι η απαραίτητη υποδομή είναι υπερβολικά ακριβή, συχνά ορατή στον εχθρό και συνεπώς εύκολο να κατασταλεί, και σε κάθε περίπτωση επιβάλει σημαντικές καθυστερήσεις στο δίκτυο. Καθώς οι περισσότεροι δορυφόροι κινούνται σε τροχιές, μπορούν να λάβουν δεδομένα μόνον όταν βρίσκονται πάνω από τη μονάδα που θέλει να μεταδώσει και δεν μπορούν εν συνεχεία να προωθήσουν τα δεδομένα μέχρι αυτοί να βρεθούν πάνω από τον σταθμό λήψης. Η μετάδοση δεδομένων μεταξύ δορυφόρων είναι επίσης εφικτή, αλλά κάθε επιπλέον σύνδεση στο δίκτυο επιβάλλει περαιτέρω καθυστερήσεις μεταξύ εκπομπής και λήψης.

Το αποτέλεσμα είναι ότι δεν υπάρχει κανένας δυνατός τρόπος με τον οποίον μπορούν όλα αυτά τα δεδομένα να συσσωρεύονται σε πραγματικό χρόνο. Τα αεροσκάφη και άλλα συστήματα μπορούν κατά την προσγείωσή τους να συνδεθούν ενσύρματα και να κατεβάσουν τα δεδομένα που συνέλεξαν, αλλά καθώς παράγονται όλο και περισσότερα δεδομένα, θα απαιτείται μεγάλος χρόνος για να διαχωριστούν και να διανεμηθούν· ο ρυθμός διανομής τους θα απέχει πολύ από τον υπεσχημένο «πανόπτη». Στην πράξη, ο όγκος των δεδομένων που συλλέγεται υπερβαίνει κατά πολύ τη δυνατότητα των πληρωμάτων να τα εποπτεύουν, που σημαίνει ότι δεν είναι πρακτικά εφικτή η επισήμανση τυχαίων ανιχνεύσεων και η μεταβίβασή τους στα ενδιαφερόμενα μέρη με παρέμβαση του χειριστή. Οι περιορισμοί του εύρους ζώνης στην πραγματικότητα δεν αφορούν μόνον για τα δίκτυα· ο τεράστιος όγκος δεδομένων υπερβαίνει την ανθρώπινη δυνατότητα αυτά να εποπτευθούν, πολύ περισσότερο να αναλυθούν και να κατανοηθεί τι απεικονίζεται.

Η Τεχνητή Νοημοσύνη δεν είναι πανάκεια

Σε αυτό συνήθως το σημείο υπεισέρχεται αναπόφευκτα στη συζήτηση η φράση «τεχνητή νοημοσύνη». Ακόμη πιο συχνά, με αυτή τη τελετουργική επίκληση λήγει η συζήτηση. Οι άνθρωποι δεν είναι σε θέση να διαχειριστούν τα δεδομένα, αλλά οι υπολογιστές είναι, και επιλέγοντας ό,τι είναι σχετικό, οι υπολογιστές θα μεταδίδουν μόνον ό,τι απαιτείται, αμβλύνοντας την πίεση στο δίκτυο.

Αυτό ισχύει στον βαθμό που η τεχνητή νοημοσύνη, όταν ενσωματωθεί στους φορείς αισθητήρων (συχνά αυτή χαρακτηρίζεται «Τεχνητή Νοημοσύνη στο όριο της δυνάμεως», για να διακριθεί από την Τεχνητή Νοημοσύνη που αναλύει δεδομένα σε κεντρικές εγκαταστάσεις) θα επιτρέπει στα συστήματα να επισημαίνουν συγκεκριμένα είδη στόχων μέσα στην τεράστια ποσότητα δεδομένων που αυτοί συλλέγουν. Η σημασία του τι βρίσκουν τα συστήματα αυτά, όμως, θα εξαρτάται απολύτως από το τι έχουν προγραμματιστεί να αναζητούν, και όσο υφίστανται περιορισμοί στο διαθέσιμο φάσμα, πεπερασμένος μόνον αριθμός στόχων μπορεί να μεταδοθεί. Το καίριο ερώτημα, συνεπώς, καθίσταται το τι είναι σημαντικό.

Το πρόβλημα με το όραμα ενός «πανόπτη» που δημιουργείται από τη διαθεσιμότητα δεδομένων, είναι ότι εμπεριέχει την ελπίδα ότι οι διοικητές και οι αναλυτές δεν θα χρειάζεται να θέτουν προτεραιότητες. Αν και τα αρχεία δεδομένων αποστολής μπορούν να ενημερώνονται περιοδικά, η πραγματικότητα είναι ότι τα συστήματα επεξεργασίας των φορέων αισθητήρων στο «όριο της δυνάμεως» θα έχουν, τελικά, ένα σύνολο από αρχεία δεδομένων αποστολής με τα οποία θα επιχειρούν όταν αναπτύσσονται. Τα αρχεία αυτά θα περιλαμβάνουν τη λίστα προτεραιοτήτων -δηλαδή την εκ των προτέρων προγραμματισμένη σειρά κατάταξης με την οποία μεταδίδονται τα διάφορα είδη πληροφοριών- η οποία, σε ένα σύστημα με περιορισμένο διαθέσιμο φάσμα, θα καθορίζει τι μεταδίδεται και τι δεν μεταδίδεται. Επιπλέον αρχεία δεδομένων αποστολής σε κάθε σημείο εντός του δικτύου θα πρέπει να ταξινομούν τα εισερχόμενα δεδομένα και να κατατάσσουν κατά προτεραιότητα το τι θα περάσει εάν συσσωρευτούν πολλά στοιχεία που πρέπει να μεταδοθούν άμεσα.

Η σύνταξη αυτών των λιστών προτεραιοτήτων είναι συνεπώς το θεμελιώδες προαπαιτούμενο για τη μετάδοση των επιθυμητών δεδομένων στο διακλαδικό πεδίο μάχης. Αυτό απαιτεί να προσδιορίσουν οι διοικητές τι θεωρούν σημαντικό, πότε είναι σημαντικό και με ποιον σχετίζεται. Για να προσδιοριστεί αυτό, θα πρέπει να γίνει κατανοητό το πώς θέλουν οι διοικητές να πολεμήσουν οι δυνάμεις τους, πού επιδιώκουν πλεονέκτημα και πού αποδέχονται τρωτότητα. Οι διοικητές πρέπει να κατανοήσουν τις τρωτότητες που δημιουργούνται από τον καθορισμό προτεραιοτήτων -και συνεπώς, τυφλών σημείων- που έχουν εισαγάγει στα συστήματά τους, και να αναπτύξουν εκπαίδευση, τακτικές και διαδικασίες για τον μετριασμό των εγγενών αυτών κινδύνων.

Μερικές προτεραιότητες είναι εύκολες. Τα δεδομένα ιχνηλάτησης βαλλιστικών πυραύλων είναι πιθανότατα ψηλά σε οποιαδήποτε λίστα προτεραιοτήτων. Αλλά όταν οι αναλυτές αρχίζουν να εξετάζουν το αντιστάθμισμα μεταξύ της προτεραιότητας μετάδοσης στοιχείων πυρών πυροβολικού που ανιχνεύονται έναντι της μετάδοσης στοιχείων εχθρικών τακτικών ραντάρ, έρχονται αντιμέτωποι με πολύ διαφορετικούς κινδύνους και κέρδη μεταξύ των κλάδων, καθώς και με ερωτήματα που αφορούν το ποιος εξαρτάται από το F-35, εν αντιθέσει με άλλα μέσα στη διάθεσή του. Η κατάταξη των προτεραιοτήτων δείχνει πού μία δύναμη απαιτεί ένα ανελαστικό ελάχιστο δυναμικό ή πού απαιτεί υπερβάλλον, εφεδρικό δυναμικό. Κυριολεκτικά, διαμορφώνει τον σχεδιασμό δομής δυνάμεων.  

Εάν πρόκειται να γίνει πραγματικότητα το διασυνδεδεμένο πεδίο μάχης, οι διοικητές θα πρέπει να αποδεχτούν ότι, αν και η φιλοδοξία είναι από κάθε αισθητήρα σε κάθε μέσο πυρός, η πραγματικότητα του πεδίου θα είναι πάντοτε από κάποιους αισθητήρες σε κάποια μέσα πυρός, για κάποιο χρονικό διάστημα. Εάν οι διοικητές αρνούνται να το αποδεχτούν αυτό, τότε αποφεύγουν και τις κρίσιμες αποφάσεις που πρέπει να ληφθούν ώστε να επιτευχθεί πραγματική αύξηση των δυνατοτήτων, και το διασυνδεδεμένο πεδίο θα παραμείνει, στην πραγματικότητα, μία οφθαλμαπάτη.

---

*Ο Dr. Jack Watling είναι ερευνητικός εταίρος του βρετανικού ερευνητικού ιδρύματος Royal United Services Institute (RUSI) στο αντικείμενο του χερσαίου πολέμου.

---

[i] Ως «πεδίο» αποδίδεται ο όρος domain· στο κείμενο αυτό αναφέρεται στην ξηρά, τη θάλασσα και τον αέρα.

[ii] Αποδίδεται έτσι ο όρος “line of sight” που συχνά στα ελληνικά αποδίδεται ως «οπτική επαφή». Ο όρος «οπτική επαφή» είναι ανακριβής· δεν απαιτείται πομπός και δέκτης να μπορούν να δουν με τα μάτια τους ο ένας τον άλλον, αφού μπορεί να βρίσκονται σε απόσταση πέραν της διακριτικής ευχέρειας της ανθρώπινης όρασης (που υπονοείται με την «οπτική επαφή»). Απλώς, δεν παρεμβάλλεται κάτι στη νοητή ευθεία που ενώνει τα δύο σημεία.